ازدواج در تمام جوامع یکی از متعارف ترین روابط انسانی محسوب می شود که در کشورهای مختلف قوانین مختلفی بر آن بار می شود . اما گاهی زن و شوهر در مورد این رابطه به بن بست رسیده و به دلیل اختلاف یا عدم تفاهم اقدام به جدایی و طلاق می کنند .
احکام طلاق در کشور ما بر پایه شرع و دین اسلام تعریف شده که بر مبنای آن حق طلاق تنها برای مرد به رسمیت شمرده می شود و زن جز در موارد مشخصی که طبق قانون استثنا شده ، نمی تواند بدون توافق همسرش اقدام به طلاق کند .
جدای از درست یا غلط بودن این قاعده ، حق طلاق بر اساس قانون مدنی به مرد تعلق دارد اما در صورتی می تواند از این حق استفاده کند که تمام حق و حقوق زن را به طور کامل پرداخته و هیچ دینی بر گردن او نباشد . در ادامه به توضیحاتی در خصوص حق طلاق و طلاق از طرف مرد می پردازیم .
آشنایی با حق طلاق
براساس ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی : ” مرد می تواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق همسرش را بنماید . ” اراده و اختیار طلاق با مرد است و زن تنها در موارد احصا شده در قانون حق طلاق دارد .
اراده و اختیار مطلق در طلاق، به این معناست که مرد هر زمان بخواهد می تواند بدون دلیل خاصی همسر خود را طلاق دهد ، البته ابتدا باید به دادگاه مراجعه کند . در واقع بدون ارائه هیچ دلیل محکمه پسندی با شرایطی امکان طلاق زوجه توسط زوج وجود دارد . تا قبل از سال ۱۳۷۲ ، مرد می توانست هر زمان اراده می کرد به دفاتر ثبت طلاق مراجعه کرده و با پرداخت حق و حقوق قانونی زوجه ، این اقدام را انجام می داد .
از آنجا که آمار طلاق روند صعودی پیدا کرده بود ، قانون گذار با تصویب ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی مردان متقاضی طلاق را موظف کرد که ابتدا به دادگاه مراجعه کنند تا از طلاق های در حالت عصبانیت و مبتنی بر سوء تفاهم جلوگیری شود . در واقع این قانون ، به نوعی برای مردان محدودیت به وجود آورد و اختیارات آن ها را تنها در صورت تحقق مواردی که در ادامه به آن خواهیم پرداخت ، به رسمیت شمرد .
طلاق از طرف مرد
مردان برای استفاده از حق طلاقی که قانون برایشان به رسمیت شناخته است ابتدا باید به دادگاه خانواده مراجعه کرده و درخواست طلاق دهند . همچنین به موجب قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق ، صدور گواهی با عنوان عدم امکان سازش از سوی دادگاه پیش بینی شده است .
گواهی عدم امکان سازش در واقع یک گواهی است که دادگاه بعد از رسیدگی به پرونده و در صورتی که امکان سازش بین زوجین وجود نداشته باشد و اختلاف آن ها در طی روند رسیدگی حل نشده باقی بماند ، صادر می کند . دفاتر اسناد رسمی نمی توانند طلاق هایی را که برای آن ها گواهی عدم امکان سازش صادر نشده باشد ، ثبت کنند .
دومین نکته ای که در رابطه با طلاق از طرف مرد وجود دارد آن است که ، مرد تنها در صورتی می تواند همسر خود را بدون توافق و رضایت او طلاق دهد که ابتدا تمام حق و حقوق قانونی زوجه را به صورت تمام و کمال بپردازد . برخلاف تصور عموم ، حق و حقوق زن علاوه بر مهریه شامل مواردی می شود که در ذیل به آن ها پرداخته شده است :
۱- مهریه :
در صورتی که مهریه عند المطالبه باشد ، مرد باید تمام مهریه همسر خود را تمام و کمال پرداخت کند . در حالتی که مهریه عندالاستطاعه باشد باید توانایی پرداخت مرد اثبات و یا اگر مالی دارد ، پس از معرفی از جانب زوجه ( زن ) توقیف شود و در غیر این صورت مهریه قسط بندی خواهد شد .
۲- نفقه ایام گذشته :
نفقه در واقع به معنی هزینه های لازم برای زندگی و تهیه خوراک ، پوشاک و … می باشد که طبق قانون برعهده شوهر قرار دارد . در صورتی که زوج ( شوهر ) در طول زندگی مشترک به همسر خود نفقه نپرداخته باشد یا تنها مقدار مشخصی از آن را پرداخته باشد ، در هنگام جدایی و در صورت مطالبه زوجه ، باید بپردازد .
۳- اجرت المثل :
زن بابت انجام امور منزل از قبیل پخت و پز ، رفت و روب و مواردی از این دست طبق قانون وظیفه ای بر عهده اش نبوده و در صورتی که به دستور شوهر و بدون قصد انجام رایگان این کارها ، انجام داده باشد ، مستحق دریافت اجرت المثل خواهد بود . اصولا مقدار این اجرت المثل با توجه به نظر کارشناس ارزیاب تعیین خواهد شد .
۴- نحله :
این حق تنها در مورد طلاق به درخواست مرد و در صورتی که عذر موجهی از جانب مرد برای طلاق وجود نداشته باشد ، به زوجه تعلق می گیرد . در این حالت با توجه به کارهایی که زن در طول زندگی مشترک انجام داده و وسع مالی زوج ، مبلغی به عنوان نحله در نظر گرفته خواهد شد .
۵- تصنیف اموال :
یکی از شروط ضمن عقد ، شرط انتقال تصنیف اموالی که شوهر بعد از ازدواج با همسر خود به دست آورده است ، به همسر خود می باشد . در حالتی که عذر موجهی از جانب مرد برای طلاق وجود نداشته باشد ، باید نصف دارایی که بعد از ازدواج به دست آورده یا معادل آن را به همسر خود پرداخت کند .
لازم به ذکر است ، حق دریافت نحله و تصنیف دارایی تنها در صورتی به زن تعلق می گیرد که مرد عذر موجهی برای درخواست طلاق خود نداشته باشد ، اما در حالتی که مرد عذر موجهی داشته باشد مانند خودداری زوجه از انجام وظایف زناشویی ، عدم تمکین و مواردی از این دست ، دیگر این حق برای مرد متصور نیست .
همچنین طلاق تنها بعد از پرداخت حقوق مالی زن ثبت شده و اگر مرد توان پرداخت این حقوق را به صورت یکجا نداشته باشد ، با صدور حکم اعسار این حقوق قسط بندی خواهد شد . در حالتی که زن بخواهد از دریافت حقوق مالی خود چشم پوشی کند نیز مشکلی برای ثبت طلاق وجود نخواهد داشت .
سوالات متداول
۱- ✔️ طبق قانون ایران حق طلاق به چه کسی اختصاص دارد ؟
✔️ طبق قانون ایران حق طلاق به مرد اختصاص و زن تنها در صورت داشتن حق وکالت در طلاق یا معاذیر قانونی مصرح در قانون می تواند تقاضای طلاق کند که توضیحات کامل در خصوص در مقاله صورت گرفته است .
۲- ✔️ حق طلاق به چه معناست ؟
✔️ حق طلاق به این معناست که اراده و اختیار طلاق به شخصی که حق طلاق دارد اختصاص داشته و حتی بدون داشتن عذر موجه و عدم رضایت طرف مقابل می تواند در مورد طلاق و جدایی اقدام کند که به طور کامل در مقاله بررسی شده است .
۳- ✔️ آیا مردان به علت داشتن حق طلاق می توانند راسا به دفاتر ثبت ازدواج و طلاق مراجعه کرده و نسبت به طلاق همسر خود اقدام کنند ؟
✔️ خیر ، داشتن حق طلاق به این معنا نیست که مردان می توانند راسا به دفاتر ثبت طلاق مراجعه کرده و همسر خود را طلاق دهند بلکه ابتدا باید به دادگاه خانواده مراجعه و چندین مرحله را پشت سر بگذارند که جزئیات مربوط به آن در مقاله آورده شده است .
