مالیات چیست+انواع مالیات

مالیات چیست؟

یکی از منابع درآمد دولت برای تامین هزینه های عمومی ، مالیات است که در ماده ۱۰ قانون محاسبات عمومی اینگونه ذکر شده است : ” درآمد عمـومی عبـارت اسـت از درآمـدهای وزارتخانـه هـا و موسـسات دولتـی و ماليـات و سـود سهام شرکت های دولتی و درآمد حاصل از انحصارات و مالكيت و ساير درآمـد هایی کـه در قـانون بودجـه کل کشور تحت عنوان درآمد عمومی منظور می شود . “

مالیات به عنوان یکی از منابع اصلی دولت در بسیاری از کشور ها در نظر گرفته می شود و مبلغی است که به موجب قانون جهت تامین مخارج عمومی به صورت بلاعوض به وسیله اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی پرداخت می شود و در حقیقت دولت از دارایی و درآمد اشخاص برداشت می کند بدون این که تعهدی نسبت به پرداخت کننده به عهده بگیرد . بنابراین تعریف مالیات دارای ویژگی های زیر است :

 بلاعوض است
 به موجب قانون صورت می گیرد
 تحمیلی است

 قانونی بودن مالیات موضوع مهمی است که در ایران وظیفه خاص قوه مقننه بوده و در اصل ۵۱ قانون اساسی به آن اشاره شده است . این اصل بیان می کند که :

“هيچ نوع ماليات وضع نمی ‌شود مگر به موجب ‌قانون ‌. موارد معافيت و بخشودگی و تخفيف مالياتی به موجب ‌قانون مشخص می ‌شود . ”

همچنین وصول مالیات نیز به اجازه ی قانونگذار نیاز دارد ؛ یعنی هرسال در قانون بودجه مصوب مجلس شورای اسلامی ، این اجازه به دولت داده می شود و ذکر می شود که دولت نمی تواند از طریق آیین نامه و تصویب نامه به مقرره گذاری در زمینه مالیات اعم از مالیات اشخاص حقوقی یا حقیقی بپردازد .

در حقیقت مالیات سهم هر فرد از هزینه امکانات و کالا های عمومی است که توسط دولت از فرد گرفته می شود ، به عبارت بهتر مالیات ، ابزاری اقتصادی در دست دولت است که به وسیله آن ثبات اقتصادی ، نابرابری درآمد و شاخص های مربوط به آن را کنترل می کند .

به کسی که مالیات را پرداخت می کند مودی مالیاتی می گویند که در حقیقت به دولت مبلغی را مدیون است و هر سال توسط فرمی که سازمان امور مالیاتی در اختیار وی می گذارد و اظهار نامه نام دارد ، اطلاعات مالی مورد نیاز را ثبت کرده و به اداره امور مالیاتی تحویل می دهد .

مالیات بر اساس شاخص های مختلف به چند دسته هایی چون مالیات مستقیم ، غیر مستقیم ، مالیات بر درآمد و … تقسیم می شود که در بخش بعد به آن خواهیم پرداخت .

قانون مالیات

بر حسب مراحل مختلف مالیات یعنی ماخذ ، تشخیص و وصول به انواع مختف تقسیم می شود . اول از هر چیزی باید تعیین نمود که مالیات از چه چیزی گرفته می شود ؟ موضوعی که مالیات بابت آن گرفته می شود ، ماخذ مالیات نام دارد که مشخص می شود که مالیات بر درآمد است یا مالیات دارایی .

بر اساس معیار تشخص ، مالیات به توزیعی و نرخی تقسیم می شود . مالیات توزیعی ، مالیاتی است که از قبل کل مالیاتی که باید وارد خزانه شود ، تعیین شده و سپس بین افراد تقسیم می شود . به این شکل که ابتدا مبلغ کل بین استان ها تقسیم می شود ، پس از آن سهم هر شهرستان تعیین و به همین بین شهر ها و بخش ها و در نهایت افراد ساکن آن ها تقسیم  می شود .

مالیات نرخی ، به سه نوع مالیات تناسبی ، تصاعدی و تنازلی تقسیم می شود . مالیات تناسبی به این صورت است که یک نرخ مالیات برای همه ی درآمد ها تعیین می شود و کاری به میزان درآمد ندارد اما باید در زمان ثبت نام اظهارنامه مالیاتی ارسال شود ، مثلا ۱۰ درصد از همه ی درآمد ها کسر می شود . اگر شخص ۱ میلیون تومان درآمد داشته باشد ۱۰۰ هزار تومان مالیات او است و اگر کسی ۱۰۰ میلیون تومان درآمد داشته باشد ، ۱۰ میلیون تومان مالیات پرداخت می کند .

مالیات تصاعدی به نسبت افزایش درآمد نرخ بالاتری مالیات پرداخت می کند که این روش به عدالت مالیاتی نزدیک تر است و مثل مالیات تناسبی ، افرادی که درآمد کمتری دارند ، فشار بیشتری متحمل نمی شوند .

نرخ تنازلی مالیات بیشتر در مورد مالیات بر مصرف و کالا ها مصداق دارد چرا که مالیات بر مصرف چون به طور برابر برای همه ی افراد در نظر گرفته می شود و بر روی همه ی کالا ها اعمال می شود ، به قشر کم درآمد فشار بیشتری وارد می کند و درصد بالاتری از درآمد آن ها را می گیرد .

وصول مالیات به دو دسته ی مالیات مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می شود که در کشور ما کاربرد زیادی دارد . مالیات مستقیم معمولا مالیات هایی است که بر درآمد و دارایی یا به طور کلی موضوعاتی که جنبه ی دائمی دارند تعلق می گیرد ، اما مالیات غیر مستقیم مالیاتی است که بر موضوعاتی چون مصرف کالا ها بار می شود .