رای در دادگاه بدوی و تجدید نظر چه تفاوتی دارد؟

رای در دادگاه بدوی و تجدید نظر چه تفاوتی دارد؟

این سوال برای تمامی افرادی که در زمینه مسائل حقوقی اطلاعات کاملی ندارند مطرح می شود، که دادگاه بدوی و دادگاه تجدید نظر

چیست؟

از آن مهمتر تفاوت دادگاه بدوی و تجدیدنظر در چه مواردی می باشد؟ برای این که بتوانیم در مورد تفاوت این دو دادگاه اطلاعات بدست

آورد، ابتدا باید بدانیم تعریف کلی این دو دادگاه چیست.

هر پرونده ای در مرحله ابتدایی شکایت و دعوا، در دادگاه بدوی مطرح می شود. یعنی پرونده از این دادگاه مورد رسیدگی قرار گرفته و در

نهایت رای در همین دادگاه بدوی صادر می شود. در بسیاری از پرونده ها قاضی پس از رسیدگی به شکایت یا اختلاف، در همان جلسات

رای را صادر می کند.

با این که بسیاری از مردم عادی اطلاعات حقوقی ندارند، اما معنای رای را درک می کنند. اما برای این که در مورد تفاوت دادگاه بدوی و

تجدید نظر و رایی که در این دو دادگاه صادر می شود، کسب اطلاع نمایند باید اطلاعات حقوقی خود را افزایش دهند.

در اصل دادگاه ابتدایی که به شکایت رسیدگی نموده و رای صادر می کند دادگاه بدوی گفته می شود. رای این دادگاه را نیز رای بدوی

به شمار می آورند. اما آیا تفاوت دادگاه بدوی و تجدیدنظر در رای صادره از آنها تاثیر گذار است؟ یا این که رای بدوی تنها در دادگاه تجدید

نظر تایید می شود؟

تفاوت رای در دادگاه بدوی و تجدید نظر

در خوشبینانه ترین حالت باید بگوییم که قضات نیز همچون تمامی انسان های روی زمین ممکن است دچار اشتباه و خطا در زمان صدور

رای شوند. از این رو لازم است حتما رای صادر شده در دادگاه بدوی مجددا مورد بازبینی قرار گیرد تا مبادا بی گناهی مجازات گردد.

به همین منظور می توانیم مهمترین تفاوت دادگاه بدوی و تجدید نظر را در تایید رای صادر شده بیان نماییم. رای که در دادگاه بدوی صادر

می شود، در دادگاه تجدید نظر مجددا مورد بازبینی قرار گرفته و تایید یا رد خواهد شد.

همانطور که از نام تجدید نظر مشخص است، می توان به معنای لغوی آن نیز دست یافت. در اصل تجدید نظر قضاوت کردن دوباره در مورد

امری است که بدوا در مورد آن قضاوت شده است.

تفاوت دادگاه بدوی و تجدید نظر

پس باید بگوییم با وجود تفاوت دادگاه بدوی و تجدید نظر، اختیارات دادگاه تجدید نظر دقیقا همچون دادگاه بدوی خواهد بود. یعنی در هر

دو دادگاه هم به امور حکمی و هم به امور موضوعی رسیدگی و قضاوت می شود. در ماده های ۲۳۲ الی ۲۶۰ قانون دادرسی دادگاه

های عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب ۱۳۷۸، و ماده های ۳۳۰ الی ۳۶۵ قانون آیین دادرسی مدنی به مسئله تجدید نظر پرداخته

شده است.

سلب حق تجدید نظرخواهی

همانطور که بیان نمودیم تفاوت دادگاه بدوی و تجدید نظر در صادر نمودن رای از نظر اثبات بی گناهی متهم می تواند متفاوت باشد. به

همین دلیل است که قانون برای تمامی افراد حق تجدید نظر خواهی در پرونده قرار داده است. حال برخی اشخاص با استناد به ماده

۴۴۲ قانون آیین دادرسی کیفری، این حق را از خود سلب می کنند.

اما غافل از این هستند که مهلت تجدید نظر خواهی شاکی، نسب به متهم دو روز بیشتر است. از این رو زمانی که متهم دیگر حق

تجدید نظر خواهی نداشته باشد، شاکی می تواند اقدام به درخواست تجدید نظر خواهی نماید. در اینجا این مسئله مسلم است که در

صورت وجود شرایط قانون پس از وصول لایحه تجدیدنظرخواهی، دفتر دادگاه بدوی اقدام به تکمیل پرونده و ثبت لایحه خواهد نمود.

در اینجا این سوال مطرح می شود که آیا با این شرایط امکان تبرئه محکوم علیه از اتهام انتسابی وجود خواهد داشت یا خیر؟ تفاوت

دادگاه بدوی و تجدید نظر در این جا مشخص می شود. زیرا طبق بند “ب” ماده ۴۵۵ قانون آیین دادرسی کیفری، در صورتی که دادگاه

تجدیدنظر به پرونده ای رسیدگی نماید و به هر دلیل برائت متهم را احراز نماید، این حکم صادر خواهد شد و رای بدوی نقض می گردد.

حتی اگر محکوم علیه خواستار تجدید نظر نباشد.

با این تفاسیر از آنجایی که شاکی اقدام به تجدید نظر خواهی از رای بدوی نموده است، این تخفیف مجازات به معنی اسقاط حق تجدید

نظر خواهی نخواهد بود. زیرا این تخفیف به دادگاه نخستین یا بدوی تعلق دارد نه به رایی  که در دادگاه تجدید نظر صادر شده است.

افرادی واجد حق تجدید نظرخواهی

شاید نتوانیم تفاوت دادگاه بدوی و تجدید نظر را در مسائل مختلفی بررسی نماییم. زیرا این دو دادگاه بیشتر از تفاوت، با یکدیگر شباهت

دارند. اما در موارد خاصی میان این دو دادگاه تفاوت هایی مشاهده می شود. مثلا در مورد اشخاصی که میتوانند اقدام به تنظیم

دادخواست در دادگاه بدوی نمایند، با افرادی که حق تجدیدنظرخواهی دارند.

طبق قانون هر فردی که شاکی یا مدعی باشد می تواند اقدام به تنظیم دادخواست در دادگاه بدوی نماید. حال ممکن است این

دادخواست در مورد احکام حقوقی باشد، یا در مورد احکام کیفری یا قرارداد ها. اما تفاوت دادگاه بدوی و تجدید نظر در این مورد است که

در مورد قرارداد ها تنها طرفین دعوا که دچار ضرر شده اند یا نماینده انها حق تنظیم درخواست تجدید نظر را دارد.

در مورد احکام کیفری ابتدا دادخواست به دادسرا برده می شود و بعد از انجام تحقیقات و بررسی های لازم، به دادگاه فرستاده

می شود. از این رو در این دسته از دادخواست ها، دادگاه بدوی یا نخستین ممکن است دادگاه عمومی یا کیفری باشد. پس تفاوت

دادگاه بدوی و تجدید نظر در احکام کیفری بسیار حساس تر می باشد.

افرادی که در مورد احکام کیفری طرح دعوا می نمایند، باید ابتدا اهلیت داشته باشند، شاکی خصوصی باشند و تمامی گزارشات و اخبار

ضابطان را به همراه دادخواست به دادگاه ارائه نمایند. در حالی که برای تجدید نظر این دسته از پرونده ها، نماینده قانونی شاکی، وکیل

کیفری یا حقوقی، محکوم علیه و دادستان می توانند اقدام نمایند.

در خصوص احکام حقوقی نیز تمامی افرادی که متحمل ضرر و خسارت شده اند می توانند در دادگاه بدوی (دادگاه انقلاب و عمومی) طرح

دعوا نمایند. اما برای طرح درخواست تجدید نظر وراث، وصی، قیم، نماینده قانونی و … نیز می توانند اقدام نمایند.