جرم توهین و افترا در مشهد

افترا چیست؟

افترا نیز گونه ای از انواع توهین است با این تفاوت که شدت آن بیشتر بوده و لزوما باید مجازات شدیدتری نیز داشته باشد. در یک تعریف کلی و اصولی می توان افترا را شامل شایعاتی دانست که در نتیجه آن ارتکاب جرمی را به فردی نسبت می دهد بی آنکه بتواند آن را نزد مقام قضایی اثبات نماید. بنابراین می توان اینگونه نتیجه گیری کرد که اگر متهم به جرم افترا، بتواند افترای مورد نظر را در خصوص شاکی اثبات نماید محکوم به جرم افترا نمی گردد.

مجازات توهین و افترا

مجازات توهين و افترا طبق قانون جديد كاهش مجازات حبس هاي تعزيري ؛جزاي نقدي درجه ۶ (دوميليون تومان تا هشت ميليون تومان مي باشد)اگر شاکی خصوصی در هر مرحله ای از بررسی پرونده و شکایت نامه از شکایت خود صرف نظر نماید پرونده بسته شده و متشاکی عنه نیز مورد پیگرد قرار نمی گیرد. این جرم صرفا با ایجاد اختلال در زندگی شاکی همراه بوده و جنبه عمومی ندارد با این حال اگر یک جرم اعم از افترا و توهین در مقامی ارتکاب یابد که نظم عمومی جامعه را دچار تشویش کند با رضایت شاکی خصوصی به اتمام نمی رسد و پرونده برای تکمیل ادعاهای مربوطه باز می ماند.

 

ارکان تشکیل‌دهنده جرم توهین

عنصر قانونی جرم توهین

اصل قانونی بودن جرم و مجازات اقتضاء دارد که مقنن تمامی اعمال و رفتار مجرمانه را در مواد قانونی مربوطه تبیین و تشریح نماید تا حد امکان از اعمال سلیقه و استبداد قضات کاسته شود. در مواد ۶۰۸ و ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) مقنن احکامی در خصوص جرم توهین وضع نموده است. متن مواد به شرح ذیل است:

ماده ۶۰۸ ق.م.ا: «توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک چنانچه موجب حد قذف نباشد بهمجازات شلاق تا (۷۴) ضربه و یا پنجاه هزار‌تا یک میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود.»

ماده ۶۰۹ ق.م.ا: «هر کس با توجه به سمت، یکی از رؤسای سه قوه یا معاونان رئیس جمهوری یا وزرا یا یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی یا نمایندگان مجلس خبرگان یا اعضای شورای نگهبان یا قضات یا اعضای دیوان محاسبات یا کارکنان وزارتخانه‌ها و مؤسسات و شرکت‌های دولتی و شهرداری‌ها در حال انجام وظیفه یا به سبب آن توهین نماید بهسه تا شش ماه حبس و یا تا (۷۴) ضربه شلاق و یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شود.»

عنصر مادی جرم توهین

آن قسمت از جرم که نمود و ظهور بیرونی و خارجی پیدا می‌کند به‌عنوان عنصر مادی جرم شناخته می‌شود که مشتمل بر رفتار مجرمانه، موضوع جرم، شرایط و اوضاع و احوال لازم برای تحقق جرم است که در ذیل به توضیح در خصوص هرکدام خواهیم پرداخت.

رفتار مجرمانه:

در تعریف رفتار مجرمانه آمده است که: «عمل یا رفتاری است که قانون حالات مختلف آن را از جمله انجام یا عدم انجام آن، وضعیت یا حالت و … حسب هر جرم اعلام و برای آن مجازات تعیین نموده است.» که ممکن است به شکل‌های ذیل نمود پیدا کند.

• الف) فعل: که بر دو قسم مادی یا معنوی تقسیم می‌شود. از مصادیق فعل مادی می‌توان به کشتن، بردن، انتقال دادن اشاره کرد و رفتارهای چون: توهین، فریاد زدن، ترساندن از مصادیق عنوان مجرمانه به‌صورت فعل مثبت معنوی است.
• ب) ترک فعل: به‌عنوان عنوان فعل منفی نیز مشهور است که اصولاً به‌صورت مادی تحقق می‌یابد؛ مانند نبستن در، انجام ندادن یک عمل و … البته ممکن است به‌صورت معنوی نیز تحقق یابد؛ مانند اینکه نگهبان بانک پلیس را از وضعیت سرقت مطلع نمی‌کند.
• ج) فعل ناشی از ترک فعل: به نوعی، به نتیجه رفتار مجرمانه ناشی از فعل منتفی گفته می‌شود؛ مانند اینکه مادری به فرزند خود شیر نمی‌دهد تا او بمیرد، در صورتی جرم محسوب می‌شود که مقنن صریحاً به این نتیجه تصریح کند.
• د) حالت: رفتار مجرمانه‌ای که مربوط به وضعیت روحی و روانی یا جنایی شخص است؛ مانند ولگردی یا اعتیاد یا فاحشگی. عنصر مادی جرم توهین، مطابق مواد ۶۰۸ و ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) اعم از ساده یا مشدد به یکی از افعال مثبت معنوی از جمله «فحاشی یا استعمال» می‌باشد. آنچه در مورد «رفتار مجرمانه» باید بدانیم؛
  • اولاً: صرف خشونت در رفتار توهین محسوب می‌شود؛
  • ثانیاً: نوع رفتار توهین‌آمیز را عرف جهت شخصیت توهین شونده تعیین می‌کند.

توهین به مقام معظم رهبری

پرسش: آیا مصاحبه کردن با رادیو های بیگانه و شبکه‌ های ماهواره‌ ای غرب و به کار بردن عنوان ولایت جهل وجور به جای ولایت فقیه جرم است، مستند قانونی آن چیست؟

اتفاق نظر

مطابق ماده ۵۰۰ قانون مجازات اسلامی چنانچه عمل ایشان به صورت فعالیت باشد و عنصر تکرار وجود داشته باشد مشمول ماده ۵۰۰ قانون مجازات اسلامی است. راجع به توهین به مقام معظم رهبری نیز مطابق ماده ۵۱۴ قانون مجازات باید مجازات شود.

نظر کمیسیون نشست قضائی (۵) جزایی

درصورتی‌که قصد و نیت مصاحبه‌کننده اقدام علیه نظام محسوب شود، عمل او مصداق ماده ۵۰۰ قانون مجازات اسلامی است. چنانچه منظور نظر او از بیان ولایت جهل وجور و اهانت به مقام ولایت فقیه و رهبری باشد، عمل او مصداق ماده ۵۱۴ قانون مجازات اسلامی خواهد بود؛ بنابراین، اتفاق نظر مورد تأیید است.

توهین و اهانت به مسجد و مقدسات

پرسش: با توجه به ماده ۵۱۳ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۵، آیا توهین و اهانت به مسجد توهین به مقدسات تلقی می‌شود؟

اتفاق نظر

هرچند در ماده ۵۱۳ قانون مجازات اسلامی قید مقدسات اسلام به صورت کلی بوده و در تفسیر قوانین ماهوی جزایی اصل تفسیر مضیق به نفع متهمان است و نباید قوانین ماهوی به صورت کلی و موسع تفسیر شوند و در صورت ضرورت اخذ نظر علما و مجتهدین جامع‌ الشرایط به عنوان کارشناس مسائل دینی مفید و مؤثر خواهد بود، ولی با توجه به ماده واحده قانون استفساریه نسبت به کلمات اهانت و توهین و هتک حرمت مصوب ۱۳۷۹ مجلس شورای اسلامی از نظر مقررات کیفری اهانت و توهین و …. عبارت است از به کار بردن الفاظی که صریح و ظاهر باشد و در سوابق تاریخی موجود مثل مسجد بابری تخریب آن توسط هندوها و تخریب برخی از مساجد در دوران رژیم پهلوی و تخریب مسجدالاقصی توسط صهیونیست‌ ها در فلسطین که صراحتاً توسط فقها و مراجع تقلید و مقام معظم رهبری به‌عنوان توهین و اهانت به مقدسات اسلام تلقی شده است و از سوی دیگر با احراز سوءنیت خاص و عام متهم در به کار بردن الفاظ صریح مبین توهین و اهانت جرم مزبور کاملاً تحقق یافته  توهین به مسجد توهین به مقدسان اسلام بوده و ضرورت برخورد با عاملین این قضیه نیز مورد تأکید قرار گرفته است.

نظر کمیسیون نشست قضائی (۵) جزایی

در عرف جامعه اسلامی مسجد مکان پاک و مقدسی است که محل عبادت مؤمنین و نمازگزاران است و توهین به مسجد، توهین به مقدسان اسلام و اهانت به نمازگزاران و مؤمنین محسوب می‌شود. مرتکب طبق مواد ۵۱۳ و ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی قابل تعقیب کیفری خواهد بود.

نمونه شکواییه جرم توهین

 

مشخصات طرفین	نام	نام خانوادگی		نام پدر	سن	شغل	محل اقامت- خیابان – کوچه – پلاک- کدپستی
شاکی
متشاکی		وکیل		خواسته یا موضوع	فحاشی و توهین و تهدید
دلایل و منضمات
ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان ………………………….
با سلام و احترام، به استحضار می‌رساند:که مشتکی‌عنه محترم که مستأجر اینجانب می‌باشد متأسفانه از اول انعقاد اجاره سر ناسازگاری داشته و چند روزی است به جهت اینکه بنده درخواست پرداخت اجاره‌بها را که سه ماه است عقب ‌افتاده نموده‌ام شروع کرده به فحاشی و توهین به اینجانب و بنده را تهدید جانی کرده است و اظهار می‌کند که منزلم را به آتش خواهد کشید مکرر اقدام به فحاشی می‌کند و به کرات بنده را تهدید به کشتن و آتش زدن منزل می‌نماید. با توجه به اینکه بنده یک خانم تنها هستم و جز بنده و مشتکی‌عنه در ساختمان مذکور خانواده دیگری نیست و با توجه به عدم تعادل روانی نامبرده و نظر به اینکه تا به حال دو بار هم به طرف من هجوم آورده و بنده فرار کرده‌ام و درب آپارتمان را بسته‌ام و نظر به اینکه در آپارتمان خودم امنیت جانی ندارم تقاضای رسیدگی و تعقیب نامبرده را در اسرع وقت دارم.
محل امضاء – مهر – اثر انگشت
شماره و تاریخ ثبت دادخواست			ریاست محترم شعبه ………… دادگاه …………… رسیدگی فرمایید.نام و نام خانوادگی ارجاع