درخواست تغییر نام و نا خانوادگی و اصلاح اشتباهات شناسنامه از دعاوی رایجی است که امروزه برای مردم اهمیت پیدا کرده که بیشترین موارد اصلاح در این نوع دعاوی عبارتند از: تغییر نام، تغییر سن، اصلاح یا ابطال شناسنامه، حذف کردن نام همسر سابق از شناسنامه.
وکیل شناسنامه
مرجع رسیدگی به اصلاحات شناسنامه:
الف) هیأت حل اختلافات ثبت احوال ( مقالات مرتبط با ثبت احوال – سوالات مرتبط با ثبت احوال ) که مرکب از رئیس اداره ثبت احوال ، مسئول بایگانی و یکی از کارمندان مطلع که اصولاً به اکثر اختلافات سجلی مقرر در بندهای ۱ تا ۵ مذکور در ماده ۳ قانون رسیدگی می کنند.
ب) کمیسیون تغییر سن که مرکب از فرماندار یا بخشدار، رئیس اداره ثبت احوال محل ،پزشک منتخب ، مدیرعامل سازمان بهزیستی و رئیس شورای اسلامی شهر یا بخش محل صدور شناسنامه و با عضویت و ریاست قاضی دادگاه که به درخواست تغییر سن بیش از ۵ سال و فقط برای یک با برای هر شخص رسیدگی می نماید.
ج) محاکم دادگستری (که موارد صلاحیت آن ذکر شد) و در این خصوص اصل بر عدم صلاحیت محاکم به این گونه دعاوی است.
مرجع صالح اشتباهات شناسنامه در مشهد
تمامی اختلافات و دعاوی مربوط به اسناد سجلی قابل طرح در کمیسیون و هیأت های مستقر در ادارات ثبت خواهد بود مگر در موارد نادر که در صلاحیت محاکم دادگستری قرار دارد. ذیلاً به این موارد اشاره می شود:
الف) اصلاح شناسنامه به لحاظ احراز نسب و ابطال واقعه فوت یا رفع آن از سند سجلی: ممکن است نسب شخص مورد تردید واقع شود. وکیل اثبات نسب مشهد رسیدگی به این امر به موجب قانون ( اختصاص بعضی از محاکم به امور خانواده مصوب ۷۶ ) در صلاحیت محاکم خانواده می باشد در این صورت ممکن است تغییر مندرجات شناسنامه ( مقالات مرتبط با شناسنامه – سوالات مرتبط با شناسنامه ) ضروری باشد که در این مورد طرح آن در دادگستری ضروری است .مانند ادعای وجود رابطه مادری و فرزندی و کلاً دعاوی راجع به نسب یا زمانی که اعلام واقعه فوت شخصی صحیح نباشد و مدعی درخواست بطلان این اعلام را نماید و رفع آن را از سند سجلی بخواهد( دعوی راجع به ابطال واقعه فوت و رفع این واقعه)
ب) رسیدگی به درخواست تغییر نام غیرممنوع و تغییر نام از حیث جنس (ذکور به اناث و یا بر عکس ) درخواست تغییر نام های ممنوع در صلاحیت هیأت حل اختلاف اداره ثبت احوال می باشد ( بند ۴ ماده ۳ قانون ثبت احوال ) اما تغییر نام های غیر ممنوع مانند تغییر نام حیدر به مصطفی یا سکینه به فاطمه در صلاحیت محاکم دادگستری است. در نتیجه معلوم می گردد دعاوی و اختلافات سجلی قابل طرح در محاکم ، محدود می باشد.
مدارک لازم جهت طرح دعوی اصلاح شناسنامه
– تصویر مصدق شناسنامه (اجباری)
– تصویر مصدق استشهادیه محلی (اجباری)
– به همراه داشتن کارت ملی جهت احراز هویت و کارت عابر بانک جهت پرداخت هزینه ی دادرسی الزامی است.
در صورت عدم وجود مدارک اختیاری فوق می توانید یکی از دلایل ذیل را ارائه نمایید.
۱- استماع شهادت شهود و مطلعین. ۲- تحقیقات محلی. ۳- شماره پرونده استنادی. ۴- سایر دلایل و مستندات
وکیل تغییر نام شناسنامه در مشهد
برای تغییر نام در مشهد بایستی به اداره ثبت احوال واحد نام و نام خانوادگی مراجعه و فرم تقاضای تغییر نام را پر نمایید تا این تقاضا در کمیسیون مربوطه رسیدگی شود در صورت موافقت کمیسیون مجوزی صادر می گردد. وکیل شناسنامه در مشهد سپس مجوز صادره را به همراه مدارک لازم بایستی از طریق یکی از دفاتر پیشخوان به اداره ثبت احوال ارسال نمود.
مدارک مورد نیاز تغییر نام شناسنامه
- شناسنامه
- ۲ قطعه عکس
- فتوکپی شناسنامه والدین
- مجوزه اداره ثبت احوال
- فتوکپی شناسنامه همسر در صورت تاهل
- سند ازدواج
- وکالت وکیل دادگستری در صورت داشتن وکیل
شرایط متقاضی تغییر نام و نام خانوادگی
- اشخاص ۱۸ سال به بالا
- اشخاص کمتر از ۱۸ سال که دارای حکم رشد باشند
- پدر یا جد پدری با ارائه شناسنامه خود جهت فرزندان کمتر از ۱۸ سال
- قیم یا وصی برای اطفال تحت سرپرستی خود با ارائه مدارک مستند که سمت او احراز شده باشد.
مراحل تغییر نام خانوادگی شناسنامه در مشهد
- ۱. تنظیم و تسلیم درخواست تغییر نام خانوادگی
- ۲. ارائه اصل شناسنامه و دو برگ تصویر از کلیه صفحات آن
- ۳. فیش بانکی به مبلغ ……… ریال نزد هر یک از شعب بانک ملی ایران بنام سازمان ثبت احوال کشور ـ این فیش پس از تصویب نام خانوادگی جدید اخذ خواهد شد.
- ۴. ارائه اجازه نامه تنظیم شده در دفاتر اسناد رسمی یا نزد مسئول نام خانوادگی اداره ثبت احوال محل سکونت متقاضی, از پدر یا جد پدری برای فرزندان کبیر که بخواهند از نام خانوادگی هر یک از آنها استفاده نمایند.
موارد مجاز درخواست تغییر نام خانوادگی
- ۱. نام خانوادگی بیش از دو کلمه و یا بیش از یک کلمه و یک حرف یا عدد یا پسوند و یا بطور مطلق یا مضاف نام محل باشد . مانند : دو اصل تهرانی ، علی نژاد مطلق ، عدنان تکان تپه تهرانی ، آحسینی پور ، طباطبائی
- ۲. نام خانوادگی از واژه های مستهجن و ناپسند ترکیب شده باشد . مانند : گدا پور ، پدر سوخته ، لش
- ۳. نام خانوادگی از واژه های خارجی باشد . مانند : جانسون , چارلتون و ….
- ۴. نام خانوادگی های مذموم که مغایر ارزشهای فرهنگ اسلامی باشد. مانند بی دین – شیطان پرست و ….
- ۵. اسامی محل بطور مطلق و مضاف . : مانند کرجی ، افخمی تبریزی
تبصره : حذف نام محل از نام خانوادگی اشخاص بدون رعایت مقررات مربوط به دارنده حق تقدم نام خانوادگی انجام خواهد شد . مانند حسینی شیرازی به حسینی یا اکبری علی آبادی به اکبری
۶.واژه هائی که از القاب و اسامی مربوط به عناوین علمی اعم از درجات و مؤسسات علمی مانند دکتر ، دانشگاه و یا مناصب دولتی از لشکری و کشوری بصورت مطلق باشد مانند : سرهنگ ، شهردار
- ۷. اجازه نامه از شوهر بدون رعایت حق تقدم بلامانع است. در صورت وقوع طلاق یا فسخ نکاح با درخواست هر یک از زوجین ، سند سجلی و شناسنامه زوجه به نام خانوادگی اولیه برگشت داده می شود.پس از فوت همسر تا زمانیکه زوجه شوهر دیگری اختیار نکرده باشد کماکان می تواند از نام خانوادگی همسر متوفایش استفاده نماید یا به نام خانوادگی اولیه خود برگردد.
- ۸. در صورتیکه نام خانوادگی پدری تغییر یابد ، تغییر نام خانوادگی فرزندان کمتر از ۱۸ سال با درخواست کتبی پدر و تغییر نام خانوادگی فرزندان کبیر وی بدون رعایت حق تقدم و با ارائه اجازه نامه از پدر ممکن خواهد بود.
- ۹. هرگاه پدری نام خانوادگی خود را تغییر و فوت نماید هر یک از فرزندان متوفی می توانند برابر تبصره ماده ۴۱ قانون ثبت احوال نام خانوادگی خود را به نام خانوادگی پدر تغییر دهند.
تبصره : برگشت به نام خانوادگی اولیه امکان پذیر نیست در هنگام انتخاب نام خانوادگی جدید دقت لازم را مبذول نمایید. مشاوره با یک وکیل شناسنامه در مشهد می تواند بسیار راهگشا باشد.
در حال حاضر یکی از دعاوی که مراجع قضائی را به خود مشغول کرده تغییرات در مندرجات شناسنامه اعم از تاریخ تولد یا نام و نام خانوادگی می باشد. در ادامه به بررسی شرایط طرح دعوای تغغیر سن تولد و مرجع صالح برای رسیدگی به این نوع دعاوی می پردازیم.
دعوای تغییر سن شناسنامه در مشهد
در اهمیت ولادت همین بس که اهلیت انسان برای دارا شدن حقوق با زنده متولد شدن شروع و با مرگ وی به اتمام می رسد و در بسیاری از موارد قانونی شرط منتفع شدن از حقوق به زنده متولد شدن موکول شده است؛ وکیل ثبت احوال بنابراین وجود فرض قانونی مشخص برای تاریخ تولد آثار بسیاری دارد که نباید این فرض با هر ایراد کوچک و بدون محکمه پسندی خدشه دار شود بلکه باید در حفظ آن کوشید.
گفتار اول: مرجع صالح به دعوا دادگاه می باشد
در صورتی که شرایط ذیل بر دعوای خواهان حاکم باشد مرجع صالح به درخواست وی دادگاه عمومی حقوقی محل اقامت خواهان می باشد. در این خصوص ماده ۴ قانون ثبت احوال مقرر می دارد: «… رسیدگی به سایر دعاوی راجع به اسناد ثبت احوال با دادگاه شهرستان یا دادگاه بخش مستقل محل اقامت خواهان به عمل می آید و رای دادگاه فقط پژوهش پذیر است. هرگاه سند ثبت احوال در ایران تنظیم شده و ذینفع مقیم خارج از کشور باشد رسیدگی با دادگاه محل صدور سند و اگر محل تنظیم سند و اقامت خواهان هردو خارج از کشور باشد، با دادگاه شهرستان تهران خواهد بود.»
اولا: خواسته خواهان تغییر سن باشد.
ثانیا: درخواست تغییر سن باید تا پنج سال باشد.
ثالثا: افزایش یا کاهش سن تا پنج سال موثر در مقام نیست.
رابعا: تنها یکبار در طول عمر صاحب شناسنامه این دعوا امکان دارد.
در تایید این موضوع رای وحدت رویه شماره ۵۹۹ مورخ ۱۳/۱۳۷۴ چنین مقرر داشته است: «بر اساس ماده واحده قانون حفظ اعتبار اسناد سجلی و جلوگیری از تزلزل آن ها، مصوب بهمن ماه هزار و سیصد و شصت و هفت، تغییر تاریخ تولد اشخاص به کمتر از پنج سال ممنوع می باشد و رسیدگی به درخواست تغییر سن، بیش از پنج سال به تجویز تبصره همین قانون، منحصرا به عهده کمیسیون مقرر در آن محول شده است. بنا به مراتب، به نظر اکثریت اعضای هیئت عمومی دیوان عالی کشور، رای شعبه ششم که مرجع رسیدگی و اظهارنظر نسبت به درخواست تغییر تاریخ تولد کمتر از پنج سال را دادگاه های دادگستری اعلام نموده است، منطبق با قانون و صحیح تشخیص می شود.»
این دعوا تغییر سن باید به موجب دادخواست و با پرداخت هزینه دعاوی غیرمالی به مرجع قضائی تقدیم گردد؛ دادگاه به این دعوا رسیدگی نموده و رای مقتضی صادر خواهد کرد و رای به طرفین دعوا ابلاغ و این رای ظرف مهلت ۲۰ روز برای اشخاص مقیم ایران و ۲ ماه برای افراد خارج از کشور قابل تجدیدنظر خواهی می باشد.
گفتار دوم: مرجع صالح به دعوا کمیسیون ثبت احوال می باشد.
هرچند ماده ۹۹۵ قانون مدنی، تغییر مطالب مندرج در دفاتر سجل احوال را منوط به صدور حکم از مراجع قضایی نموده ، لیکن قانون حفظ اعتبار اسناد تجاری به عنوان یک قانون خاص، حکم ماده مذکور را مقید به شرایط نموده، در صورت وجود شرایط موضوع درخواست از صلاحیت مرجع قضایی خارج و کمیسیون ثبت احوال صالح خواهد بود، این شرایط عبارتند از:
اولا: خواسته خواهان تغییر سن باشد.
ثانیا: درخواست تغییر سن باید بیش از پنج سال باشد.
ثالثا: افزایش یا کاهش بیش از پنج سال موثر در مقام نیست.
رابعا: این درخواست تنها یکبار در طول عمر دارنده شناسنامه امکان دارد.
در صورت وجود شرایط فوق صاحب شناسنامه باید ضمن به همراه داشتن اصل شناسنامه و تصویر مصدق آن و یک قطعه عکس جدید و فیش واریزی به مبلغ پانصد هزار ریال به نام سازمان ثبت احوال کشور به دبیرخانه کمیسیون تشخیص سن اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه خود مراجعه و مدارک لازم را تسلیم و رسید آن را دریافت نمایید. تاریخ تشکیل جلسه رسیدگی توسط دبیرخانه کمیسیون تشخیص سن محل صدور شناسنامه به خواهان ابلاغ خواهد شد. مشارالیه مکلف است در وقت تعیین شده با در دست داشتن شناسنامه عکس دار در کمیسیون تشخیص سن حاضر شود در صورت عدم حضور، چنانچه پرونده آماده برای اظهارنظر باشد، کمیسیون تصمیم لازم را اتخاذ خواهد نمود و در غیر این صورت درخواست وی رد می شود. لیکن خواهان می تواند درخواست مجدد به خاطر رد درخواست به کمیسیون تسلیم کند.
وکیل کمیسیون می تواند در صورت لزم صاحب سند را جهت معاینه و تعیین سن به پزشکی قانونی معرفی نماید و تصمیم کمیسیون تشخیص سن به خواهان ابلاغ خواهد شد، هرچند این تصمیم قابل اعتراض نمی باشد.
در صورت عدم موافقت کمیسیون با تغییر تاریخ تولد صاحب سند درخواست مجدد پذیرفته نمی شود و درصورت پذیرش، اعمال تصمیم کمیسیون مستلزم درخواست کتبی خواهان می باشد.
آرا مربوط به ابطال و اصلاح شناسنامه
اثر شهادت شهود در مورد تغییر نام مندرج در شناسنامه
شماره رأی: ۲۲۴
تاریخ رأی: ۸/۸/۱۳۴۹
به‌موجب رونوشت احکامی که اداره حقوقی وزارت دادگستری پیوست نامه شماره ۵۹۷۳-۷ مورخ ۱۱/۱۰/۱۳۴۵ نموده و ضمیمه این نامه است در خصوص تغییر نام مندرج در شناسنامه آراء متضادی از شعب مختلف دادگاه‌های استان صادر شده است. از جمله طبق پرونده ۴۱/۷۹۵ شعبه پنجم دادگاه‌های استان مرکز در مورد ادعای «ش» که به خواسته اصلاح شناسنامه فرزندش از حیث حذف نام علی از اول اسم او به دادگاه شهرستان تقدیم دادخواست نموده و حکم بر اصلاح شناسنامه صادر شده و اداره آمار پژوهش خواسته است چنین رأی داده است:
(خلاصه اعتراض اداره پژوهش‌خواه بر دادنامه پژوهش‌خواسته این است که اسناد سجلی موالید شماره ۱۱۲۷ صادره از بخش تهران بنا به اظهار خواهان بدوی (پدر) و به استناد گواهی قابله توسط مأمور ثبت احوال و در حدود صلاحیت آنان تنظیم شده و ابداً اختلاف و اشتباهی در اسناد مورد بحث رخ نداده، تا مشمول ماده (۴۴) قانون ثبت احوال گردد و شهادت شهود مؤثر در امر نیست که مجموعاً موجه و مؤثر به نظر می‌رسد؛ زیرا سند ولایت شماره ۱۱۲۷ در مدت مقرر در ماده ۲ قانون آمار و ثبت احوال تنظیم یافته و به‌موجب ماده (۹۹۹) قانون مدنی در عداد اسناد رسمی محسوب می‌شود و مطالب یاد شده در این قبیل اسناد با شهادت شهود قابل تغییر و تبدیل نیست و چون دادگاه بدوی توجه مراتب فوق رأی صادر نموده، دادنامه از این جهت مخدوش به نظر می‌رسد و دادگاه به تجویز ماده (۵۱۵) قانون آئین‌دادرسی مدنی آن را فسخ و رأی بر بطلان دعوی خواهان بدوی و نتیجه صحت اسناد سجلی شماره ۱۱۲۷ صادر و اعلام می‌دارد. در صورتی که حسب پرونده ۴۵/۴۷۱ شعبه ۶ دادگاه‌های استان مرکز در مورد دعوی «الف» که به خواسته حذف نام خدیجه از شناسنامه مولی‌علیهای خود در دادگاه شهرستان طرح نموده و دادگاه حکم بر حذف نام خدیجه از اول اسم … صادر نموده و اداره آمار پژوهش‌خواسته چنین رأی داده است:
(آنچه از مراجعه به ماده (۹۹۹) قانون مدنی استفاده و استنباط می‌شود این است که قانون‌گذار سند سجلی را صرفاً در مورد تاریخ تولد رسمی تلقی و تغییر مندرجات آن را فقط با شهادت شهود امکان‌پذیر ندانسته و الا در مورد حذف نام زائد از شناسنامه در صورتی که ادعای مدعی به ادله کافی مقرون باشد. منع قانونی مشاهده نمی‌شود بنا به‌مراتب مسلم فوق و نظر به این‌که از مراجعه به اظهارات اتفاقی گواهان قید اضافی خدیجه در شناسنامه متعلقه به … استفاده می‌شود دادگاه دادنامه بدوی را که صحیحاً صادر شده و مفاداً از الزام حذف خدیجه از شناسنامه … حکایت دارد تأیید و استوار می‌نماید)
به قسمی که ملاحظه می‌فرمایید شعبه ۵ دادگاه‌های استان مرکز شهادت شهود را در مورد اسناد سجلی که در مدت مقرر قانونی یعنی در مدت مقرر در ماده (۲) قانون آمار و ثبت احوال صادر شده باشد مؤثر ندانسته و چنین اسنادی را به‌موجب ماده (۹۹۹) قانون مدنی در عداد اسناد رسمی دانسته و برعکس شعبه ششم دادگاه‌های استان مرکز شهادت شهود را جز در مورد تاریخ تولد مؤثر تشخیص داده است.
