در این مقاله به بررسی اینکه دادگاه کیفری چیست و صلاحیت رسیدگی به چه موضوعاتی را دارد می پردازیم .
دادگاه کیفری چیست ؟
در پاسخ به اینکه دادگاه کیفری چیست باید گفت مراجع رسیدگی در جامعه ما به دو دسته مراجع قضایی و مراجع غیرقضایی تقسیم می گردد که مراجع غیرقضایی به دعاوی بین مردم با دولت رسیدگی می کند و خارج از قوه قضاییه تشکیل می شوند و معمولا زیر مجموعه قوه مجریه هستند و همچنین متصدیان این دادگاه معمولا قاضی نیستند ولی مراجع قضایی مراجعی هستند که زیر نظر قوه قضاییه تشکیل می گردند و به دعوی بین مردم رسیدگی می کنند و متصدیان آن قاضی می باشند و قانونگذار مراجع قضایی را به دو دسته مراجع قضایی حقوقی و مراجع قضایی کیفری تقسیم می کنند که که مراجع قضایی کیفری بر طبق ماده ۲۹۴ قانون آیین دادرسی کیفری به چند دسته تقسیم می گردند که عبارتند از : دادگاه کیفری یک ، دادگاه کیفری دو ، دادگاه انقلاب ، دادگاه اطفال و نوجوانان و دادگاه های نظامی که هریک صلاحیت رسیدگی به برخی پرونده ها را دارند .
اما به طور کلی زمانی مراجع فوق صلاحیت رسیدگی به موضوع را دارند که موضوع دعوی یک موضوع کیفری باشد .
صلاحیت دادگاه کیفری
برای بررسی اینکه صلاحیت دادگاه کیفری چیست و دادگاه کیفری به چه موضوعی رسیدگی می کند باید گفت منظور از دادگاه مرجع رسیدگی به دعاوی است که افراد در صورت اختلاف به آنجا مراجعه می کنند و منظور از واژه کیفری به دعاوی اشاره دارد که در آن جرمی محقق شده است و مرتکب آن مجازات می گردد و منتهی به اعمال مجازات می شود همانطور مشخص است کیفر به معنای مجازات است .
بنابراین همانطور که از عنوان این دادگاه کیفری بر می آید دادگاهی است که به موضوعات کیفری رسیدگی می کند که در واقع موضوعات کیفری موضوعاتی هستند که در قانون مجازات اسلامی ارتکاب و انجام آن جرم شناخته شده است و برای آن جرم مجازات تعیین شده است . به عبارت دیگر اگر فردی عملی را انجام دهد که در قانون جرم بوده است و برای آن مجازات تعیین شده است در دادگاه های کیفری بررسی می گردد . به عنوان مثال : موضوعاتی مانند : توهین ، سرقت ، ترک نفقه زوجه ، کلاهبرداری ، مزاحمت تلفنی ، ضرب و شتم و تهدید و غیره جرم بوده است و باید در دادگاه کیفری بررسی شود برای شکایت و طرح دعوا در این دادگاه فرد شاکی باید ابتدا در فرمی با عنوان شکواییه شکایت خود را تهیه و تنظیم کند و آن را به دادسرا و یا به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و یا به نیروی انتظامی حسب مورد ارائه کند تا شروع به رسیدگی آغاز گردد . پس مرجع اولیه به بررسی این گونه دعاوی دادسرا است که در واقع دادسرا با بررسی مقدماتی و تحقیق در خصوص موضوع در صورتی که مجرم بودن متهم و ارتکاب جرم احراز شود پرونده را به یکی از دادگاه های کیفری ارسال می کند که دادگاه کیفری به موضوع پرونده رسیدگی کرده و مجازات مجرم را تعیین و اجرا می کند .
به طور مثال : اگر فردی کیف خانمی را بدزد آن خانم باید با تنظیم شکواییه سرقت علیه سارق شکایت کند که در این صورت ابتدا دادسرا در خصوص جرم و سارق بررسی و تحقیق می کند و قرار یا تصمیم مقتضی را اتخاذ می کند و اگر قرار مجرمیت متهم را صادر کند ، پرونده را به یکی از دادگاه های کیفری ارسال می کند که حکم و مجازات را تعیین و اعمال نماید .
پس بنابراین به طور کلی و بر طبق قانون صلاحیت دادگاه های کیفری رسیدگی به موضوعات و دعاوی کیفری است و نحوه رسیدگی در دادگاه های کیفری بر طبق قانون آیین دادرسی کیفری تعیین شده است .
