هر زومان تردید شود در اینکه آیا تکلیفی بر عهده مکلف آمده یا خیر ، با در نظر گرفتن سابقه ی اینکه تکلیفی بر عهده وی نبوده است به مقتضای اصل برائت حکم میکنیم که ذمه ی مکلف بری است و چیزی به عهده او نیست .
این استدلال بر گرفته از اصل برائت است و هنگامی که اصل برائت مورد پذیرش واقع میشود این استدلال نیز تبعا مورد قبول واقع خواهد شد
اصل برائت از مهم ترین اصول حقوقی و فقهی می باشد .
قانونگذار ایران این اصل را مورد قبول قرار داده و
در حقوق موضوعه این اصل کاربرد زیادی دارد و واجد اهمیت می باشد
اصل برائت در فقه نیز کاربرد زیادی دارد .
احتمالا شنیده باشید که میگویند اصل به برات است بنابراین هر کس خلاف آنرا مدعی باشد باید ادعای خود را ثابت کند .قانون اساسی در اصل ۳۷رمقرر کرده :
اصل ، برائت است و هیچ کس از نظر قانون محرم شناخته نمی شود مگر اینکه جرم او در دادگاه صالح ثابت شود .
همچنین قانون آیین دادرسی مدنی نیز به اصل برائت اشاره نموده
در ماده ۱۹۷ قانون آیین دادرسی مدنی مقرر شده :
اصل بر برائت است
بنابراین اگر کسی مدعی حقی یا دینی بر عهده دیگری است باید آنرا اثبات کند
در غیر اینصورت با سوگند با سوگند خوانده حکم به برائت خوانده صادر میشود .
بنابراین بر اساس اصل مذکور و ماده فوق الذکر دادگاه همواره اصل برائت را ملاک قرار میدهد
و طرفین نیز باید آنرا مد نظر داشته باشند
چرا که یکی از نتایج این اصل گذاشتن بار اثبات ادعا به عهده مدعی می باشد
یعنی چون اصل بر برائت است پس مدعی باید ادعای خود را ثابت کند و سکوت خوانده یا متشاکی کافی خواهد بود
اگر مدعی نتواند ادعای خود را ثابت کند دادگاه بر اساس اصل برائت حکم به برائت خوانده و یا متشاکی خواهد داد .
