همواره پرسشی که ذهن عموم را به خود معطوف کرده این است که آیا شهادت بستگان و خویشاوندان در محاکم قضایی پذیرفته
می‌شود یا خیر به عنوان مثال آیا شخصی می تواند به حمایت از برادر خود در محکمه حاضر شود و اقدام به شهادت به نفع او کند؟.
پاسخ به این سوال در وهله اول مثبت است چرا که نپذیرفتن شهادت ایشان نه تنها قابل دفاع نیست بلکه شرایط ایجاد می‌کند که ما شهادت چنین اشخاصی را بپذیریم مثلاً در بسیاری تعاونی و قراردادهای شفاهی که در یک محیط خانوادگی و خصوصی به وقوع می‌پیوندد شهود امر فقط اقارب و بستگان اشخاص هستند و افراد بیگانه ای در آن محل حضور ندارند تا بتوانند بعداً در صورت وقوع اختلاف در دادگاه حاضر و شهادت دهند در نتیجه منطقی نیست که بگوییم شهادت بستگان پذیرفتنی نیست.
بیشتر بخوانید: راننده فراری و مجازات آن
ماده ۱۷۷ قانون مجازات اسلامی:
اینک به دو ماده که ارتباط نزدیکی با این دست دارند می پردازیم:
ماده ۱۷۷ قانون مجازات اسلامی در مقام بیان شرایط شاهد مقرر می‌دارد شاهد شرعی در زمان ادای شهادت باید شرایط زیر را داشته باشد:
الف) بلوغ
ب) ایمان
ت) عدالت
ث) طهارت مولد
ج) ذینفع نبودن در موضوع
چ) نداشتند خصومت با طرفین یا یکی از آنها
ح) عدم اشتغال به تکدی
خ) ولگرد نبودند.
بیشتر بخوانید: اخاذی و مجازات آن در مشهد
ماده ۳۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری:
همچنین ماده ۳۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری اشعار می‌دارد:
دادگاه پیش از شروع به تحقیق از شاهد حرمت و مجازات شهادت دروغ را به او تفهیم می نماید و سپس نام ، نام خانوادگی ، نام پدر ، سن، شغل، شماره شناسنامه و شماره ملی میزان تحصیلات ، مذهب ،محل اقامت ، شماره تلفن ثابت ، همراه و سابقه محکومیت کیفری شاهد و درجه قرابت سببی یا نسبی و وجود یا عدم رابطه خادم و مخدوم با طرفین را سوال و در صورت مجلس درج می‌کند.
تبصره : رابطه خادم و مخدومی و قرابت نسبی یا سببی مانع از پذیرفتن شهادت شرعی نیست بدین ترتیب و بر اساس مواد فوق صرف وجود رابطه دوستی یا خویشاوندی میان شاهد و یکی از طرفین اختلاف مانع از قبول شهادت نیست و شهادت آنها تنها زمانی می تواند دارای اشکال باشد که این رابطه خویشاوندی بر بندهای ج و چ ماده ۱۷۷ قانون مجازات اسلامی تأثیر بگذارد .
بیشتر بخوانید: وکیل مجازات تهدید در مشهد
و به همین خاطر با وجود اینکه طبق ماده ۱۲۲ قانون آیین دادرسی کیفری دادگاه باید پیش از شروع به پرسش از شاهد درجه قرابت سببی یا نسبی و وجود یا عدم رابطه خادم و مخدوم ای او را با طرفین سوال و در صورت جلسه قید کند اما مطابق با نص صریح تبصره رابطه خادم و مخدوم ای و قرابت نسبی یا سببی مانع از پذیرش شهادت شرعی اشخاص نیست در نتیجه بر خلاف تصور بسیاری باید بگویم که شهادت بستگان به نفع سایر بستگان پذیرفتنی است.
اما با توجه به اینکه اصولاً افراد خانواده منافع مشترک بسیاری دارند بسته به هر موضوع به هر پرونده این امر بایستی توسط قاضی مورد بررسی دقیق قرار گیرد به عنوان مثال اگر (الف) برادری داشته باشد که از نظر اخلاقی و منزلت اجتماعی شخصیتی موجه و قابل اعتماد داشته باشد قاضی میتواند شهادت ایشان را به نفع برادرش بپذیرد.
اما بالعکس اگر ایشان از بنیان‌های اخلاقی و وجدانی سستی برخوردار باشد یقیناً دادرس از پذیرفتن شهادت ایشان خودداری می‌کند را برای قاضی از هر طریق علم حاصل شود که امکان دارد شهادت بر خلاف واقع باشد تکلیفی بر پذیرفتن آن ندارد.
