در فروش مال غیر تکلیف خریدار چیست؟

در ابتدا اگر بخواهیم شرحی کوتاه راجع به جرم فروش مال غیر بیان کنیم این گونه باید گفت که مالی که به واسطه عقد بیع به خریدار متعلق شده تعلق به مالک اصلی نداشته بلکه شخصی که هیچ گونه اذن یا حقی از مالک نداشته خود را به عنوان بایع دانسته و اقدام به انجام معامله با شخص خریدار نموده است.

خوب در نگاه اول متوجه می شویم که شخص خریدار و مالک هر دو حسب معامله صورت گرفته متضرر شده اند. پس خریدار هیچ مسئولیتی ندارد. اما نباید صرف این موضوع را دلیلی بر عدم مسئولیت خریدار بدانیم چون گاهی اوقات خریدار بر حسب تبانی با شخص فروشنده، و به قصد ضرر رساندن به مالک اقدام به انجام چنین عملی نموده است. لذا قانون گذار همیشه شخص خریدار را مبری از مسئولیت ندانسته و در بعضی موارد او را مستوجب مجازاتی دانسته که برای شخص بایع تعیین نموده است

اما بریم به این سوال پاسخ بدهیم که قانون گذار در چه شرایطی خریدار مال غیر را مشمول مجازات کیفری دانسته است ؟

همان گونه که گفتیم حسب قانون مجازات، سو نیت شخص مرتکب در ارتکاب جرم جزو رکن معنوی جرم بوده، پس اگر شخص خریداری قصدش از این کار کسب مال و منفعتی از مالک مال برای خود بوده باشد و برحسب تبانی با دلال فروش که خود را مالک مال دانسته اقدام به انجام معامله حقوقی بنماید. در اینجا خریدار را باید مستوجب مسئولیت کیفری بدانیم چرا که خریدار با علم و آگاهی نسبت به آنکه بایع هیچ حق مالکیتی نسبت به مورد معامله نداشته به عنوان خریدار وارد معامله شده است

اما فرضی را در نظر بگیرید که خریدار با حسن نیت اقدام به انجام معامله با دلال فروش نموده بدون آنکه بداند قضیه از چه خبر است و چه کسی مالک اصلی مال مورد معامله بوده است خوب در اینجا مسلما قانون گذار او را مبری از مسولیت دانسته و انتقال دهنده را در مقابل او ضامن تلقی نموده است

 

برخی از سوالات متداول :

در صورتی که خریدار در حین معامله علم به آن ببرد که معامله مذکور از نظر حقوقی صحت نداشته ، باید چه اقدامی نماید ؟

در این حالت خریدار برای آنکه از مسئولیت کیفری مبری گردد ملزم بوده که حسن نیت خود را به مالک اثبات نماید و با اعلام آن به مالک اصلی او را متوجه عمل مجرمانه شخص فروشنده نماید و اقدام به استرداد مالش به او بنماید

در فرضی که خریدار، با علم به اینکه مال مذکور مال غیر بوده و با این حالت اقدام به خرید مال غیر منقولی از شخص بایع بنماید در این حالت خریدار از نظر کیفری مستوجب چه مجازاتی خواهد بود؟

در اینجا شخص خریدار، در حکم شریک مباشر جرم بوده و به مجازاتی که قانون گذار برای شخص انتقال دهنده مال غیر پیش بینی نموده، محکوم خواهد گردید.