معنای مزاحمت و جرم مزاحمت تلفنی
برای تحقق مزاحمت تلفنی، نیازی نیست که لزوماً سخن یا مطلبی گفته شود و عرفاً مزاحمت منوط به بیان واژگان، کلمات، جملات یا عباراتی از سوی مرتکب نیست، بلکه صرف برقراری تماس بدون ردوبدل شدن کلام هم در بسیاری از موارد مزاحمت تلفنی تلقی می‌شود. بنابراین رفتارهایی همچون تلفن زدن و قطع کردن یا تلفن زدن و سکوت کردن، به‌ویژه در ساعاتی مثل نیمه‌شب، می‌تواند موجب تحقق این جرم شوند.
بدیهی است که مرتکب برای انجام این کار باید عمدی داشته باشد؛ پس کسی که در حالت خوابگردی با شماره‌ای تماس می‌گیرد و سکوت میکند، مرتکب جرم مزاحمت تلفنی نشده است. به‌علاوه قصد ایجاد مزاحمت هم از شرایط وقوع جرم است. بنابراین کسی که مکرراً شماره تلفن دیگری را به‌تصور اینکه مربوط به یک اداره دولتی است، گرفته و روی دستگاه پیام‌گیر، پیام‌های انتقادآمیز می‌گذارد، مزاحم تلفنی تلقی نمی‌شود.
اما آیا ایجاد مزاحمت به‌وسیله تلفن یا سایر وسایل و دستگاه‌های مخابراتی با یک‌بار تماس گرفتن، پیام گذاشتن، ارسال اوراق، یا فرستادن نامه الکترونیکی تحقق می‌یابد و یا اینکه این رفتار باید تکرار شود؟ با توجه به ماده ۶۴۱ قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۵، درمی‌یابیم که آن چه برای قانون‌گذار اهمیت دارد و جرم به‌واسطه آن به‌وجود می‌آید، ایجاد مزاحمت است و دفعات برقراری تماس، پیام گذاشتن و… موضوعیت ندارد. هرچند، تکرار دفعات مزاحمت موجب می‌شود تا قاضی از اوضاع و احوال پرونده آگاهی بیشتری پیدا کند و آسان‌تر به وقوع مزاحمت و تحقق جرم حکم دهد.
چگونگی رسیدگی در دادسرا
بعد از مشخص شدن از طرف دادسرا برای صاحب خط و تلفن همراه اخطاریه ارسال می شود و دادسرا به تحقیق بپردازد و ایشان را احضار می کند. اگر فرد متخلف برای بار اول حاضر نشود بار دوم اخطاریه برایش فرستاده می شود. در صورت سومین بار اگر دادسرا دلایل جرم را قوی بداند حکم جلب نسبت به وی صادر می کند.
در طول بازپرسی اگر فرد مزاحم ، مزاحمت را پذیرفت پرونده همراه کیفرخواست به دادگاه برای صادر کردن رای فرستاده می شود. البته ممکن است مزاحم استعلام را قبول نداشته باشد با این وجود تا زمانی که فرد اقرار کند بازجویی ادامه پیدا می کند در صورتی که دلایل کافی باشد با گرفتن قرار مناسب پرونده مراحل بعدی خود را طی می کند.
یکی از روش هایی که بتوان مزاحمت تلفنی را ثابت کرد صدای ضبط شده می باشد که جزء اماره ( دلیل ) محسوب می شود البته گاهی دادیاران ، بازپرس ها ، قضات به دلیل اینکه تکنولوژی پیشرفت کرده است این دلیل را نپذیرفتند. چون ممکن است صدا ساختگی باشد
طبق ماده ۶۴۱ قانون مجازات اسلامی فرد مزاحم
از یک تا شش ماه حبس دارد اگر شاکی هم گذشت کند تعقیب کیفری و اجرای مجازات متوقف نمی شود چون این جرم از جرایم عمومی است و جزء جرایم غیر قابل گذشت است .
مزاحمت تلفنی
مزاحمت تلفنی یک عمل آگاهانه است که به هنگامی که کشف شود فرد دچار مسئولیت کیفری می شود ، و برابر قانون مجازات می شود.در این مورد مزاحمت از طریق تلفن یا سایر وسایل مخابراتی ، علاوه بر اینکه تلفن اشخاص حقیقی یا حقوقی را مشغول می کند باعث از بین بردن آسایش افراد و آزار و اذیت آنان هم می شود.
عنصر قانونی
براساس قانون مجازات اسلامی ماده ۶۴۱ آن مزاحمت چه با تلفن و چه با دستگاه های مخابراتی دیگر باشد جرم است و مجازات دارد. همچنین تبصره ۲ ماده ۱۴ قانون تاسیس شرکت مخابرات ایران مصوب ۱۳۶۶ نیز نشان دهنده همین مطلب می باشد.
استعلام کلانتری از مخابرات
شاکی با نامه ای که دادگاه برای کلانتری که جهت تکمیل کردن تحقیقات می نویسد می تواند به دادیاری یا بازپرسی شکایت کند. کلانتری از مخابرات نسبت به شماره تلفن استعلام می گیرد و پرینت مکالمات تلفنی را تقاضا می کند که مزاحم را شناسایی کند
بخش حقوقی مخابرات
نامه به بخش حقوقی شرکت مخابرات فرستاده می شود . در این بخش چه تلفن و خط عادی باشد چه عادی نباشد مورد ردیابی قرار می گیرد حتی علاوه بر تلفن و خط مخابرات می تواند خود گوشی تلفن را که از آن تماس گرفته شده است را ردیابی کند . که آخرین تماس چه زمانی بوده و چه سیم کارتی درآن فعال بوده است.
صورت های مختلف مزاحمت تلفنی
۱- سوت کشیدن، سکوت و سپس فوت کردن در گوشی بدون وقفه.
۲- فحاشی و حرفای رکیک نثار مخاطب کردن و گاه خبرهای کذب و غیر واقعی به مخاطب دادن و تهمت های ناروا زدن که ممکن است عواقب وخیمی دربر داشته باشد.
۳- دادن خبرهای کذب و تکان دهنده که بعضا باعث شوک آنی یا سنکوپ شدن آرامش خانواده ها را بر هم مخی زند، غوغا برپا میکند و عزا و ماتم ایجاد میکند.
عناصر
عنصر قانونی: ماده ۶۴۱ قانون مجازات اسلامی مزاحمت با تلفن یا دستگاه‌های مخابراتی دیگر را جرم تلقی كرده و برای آن مجازات تعیین كرده است و علاوه بر آن ماده واحده قانون اصلاح تبصره ۲ ماده ۱۴قانون تأسیس شركت مخابرات ایران مصوب ۱۳۶۶ نیز مۆیّد این مطلب است.
نکات ضروری
با توجه به صدر ماده كه می‌گوید: هر كس به وسیله تلفن یا دستگاه‌های مخابراتی دیگر برای اشخاص ایجاد مزاحمت نماید… .
وسیله ارتكاب جرم علاوه بر دستگاه تلفن شامل كلیه دستگاه‌های مخابراتی از قبیل دستگاه فرستنده بی سیم و با سیم و همین طور سایر وسایل مخابراتی كه برای اعلام خبر و پیامک مورد استفاده قرار می‌گیرد خواهد شد.
عنصر مادی
برای تحقق این جرم، رفتار فیزیكی خارجی مرتكب در ایجاد ارتباط لزوماً باید به صورت رفتار غیر متعارف بوده و انجام آن باعث ناراحتی و سلب آسایش شنونده یا گیرنده پیام شود. بنابراین ترك فعل نمی‌تواند تشكیل دهنده عنصر مادی این جرم باشد. یعنی هر كس با علم و اطلاع از قصد دیگری مبنی بر ایجاد مزاحمت تلفنی برای شخص ثالث، اقدامی در جلوگیری از این كار به عمل نیاورد ترك فعل او باعث تحقق عنصر مادی نمی‌شود. هرگاه ایجاد مزاحمت تلفنی همراه با جرایم دیگری مانند تهدید به قتل و اخاذی باشد، عمل مرتكب واجد عناوین متعدد ایجاد مزاحمت تلفنی (موضوع ماده ۶۴۱) و همچنین مشمول حكم ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی خواهد بود.
مجازات از طرف دادگاه صالح
از حیث صلاحیت ذاتی، دادگاه رسیدگی‌کننده به جرم مزاحمت تلفنی، دادگاه کیفری دو است. از حیث صلاحیت محلی، چون قاعده کلی بر این است که دادگاهی، صلاحیت رسیدگی به جرایم را دارد، که جرم در حوزه قضایی آن واقع شده باشد، برای رسیدگی به جرم مزاحمت تلفنی نیز، باید دید که این جرم دقیقا در چه مکانی رخ داده است.
در جرم مزاحمت تلفنی رفتار مجرمانه در یک محل اتفاق افتاده و نتیجه آن در محل دیگری است. مطابق رأی وحدت رویه هیئت عمومی دیوان عالی کشور، چون وقوع بزه منوط به آن است که مقصود فرد مرتکب محقق گردد، بنابراین در مواردی که اجرای مزاحمت از یک حوزه قضایی شروع و نتیجه آن در حوزه قضایی دیگر حاصل شود، محل حدوث نتیجه مزبور، محل وقوع جرم محسوب می‌شود و مناط صلاحیت دادگاه رسیدگی‌کننده نیز همین امر خواهد بود.
بنابراین محل دریافت تماس تلفنی، محل وقوع جرم است و دادگاه این محل صالح به رسیدگی است. مطابق ماده ۶۴۱ قانون مجازات اسلامی هرگاه کسی به‌وسیله تلفن یا دستگاه‌های مخابراتی دیگر برای اشخاص ایجاد مزاحمت کند، علاوه‌بر اجرای مقررات خاص شرکت مخابرات، به حبس از یک تا شش ماه محکوم خواهد شد.
