آدم ربایی به چه معناست؟
گروگان گیری :آنچنان که ماده ۶۲۱ تنها در تعریف آدم ربایی می گوید: «هر کس به قصد مطالبه وجه یا مال یا به قصد انتقام یا به هر منظوری دیگر به عنف یا تهدید یا حیله یا به هر نحو دیگر، شخصا یا از سوی دیگری شخصی را برباید یا مخفی کند، به حبس از ۵ تا ۱۵ سال محکوم خواهد شد.»
این در حالی است که برابر این ماده در صورتی که سن مجنی علیه (فرد ربوده شده) کمتر از ۱۵ سال تمام باشد یا ربودن با وسایل نقلیه انجام پذیرد یا به مجنی علیه آسیب جسمی یا حیثیتی وارد شود، مرتکب به حداکثر مجازات تعیین شده محکوم خواهد شد و در صورت ارتکاب جرایم دیگر به مجازات آن جرم نیز محکوم می شود بنابراین، ارکان جرم آدم ربایی عبارت است از این که نخست شخصی را بربایند که این عنصر مادی جرم است و عنصر معنوی اش قصد مطالبه وجه یا مال یا به قصد انتقام یا به هر منظور دیگر است به گونه ای که به نوعی عمل عنف یا تهدید یا حیله در آن باشد البته آنجا که در این ماده ازجمله «به هر نحو دیگر» سخن به میان می آید، باید گفت این شیوه قانون نویسی نیست؛ چراکه دست مجری قانون برای تضییع حقوق مردم باز گذاشته می شود، اما اگرچه مرز بین آدم ربایی و گروگان گیری بسیار نزدیک است، ولی به لحاظ وجود چند اصل حقوقی نمی توانیم گروگان گیری را دقیقا طبق این ماده (ماده مربوط به آدم ربایی) مجازات کنیم.
انواع آدم ربایی مرسوم در جوامع
عروس ربایی یک اصطلاح است که شامل ربودن هر عروس خلاف نظر والدینش می باشد، حتی اگر عروس مایل به ازدواج با فرد مربوطه باشد. این عمل در میان اقوام خاص عشایر سنتی آسیای مرکزی رخ می دهد.
آدم ربایی اکسپرس یک نوع ربایش است که در برخی از کشورها، عمدتا در آمریکای لاتین استفاده می شود، که در آن یک میزان پول از یک شرکت یا خانواده که به راحتی بتواند پرداخت کند، در مقابل فرد ربوده شده درخواست می شود.
آدم ربایی موسوم به ببر، گروگان گیری یک دوست یا همکار یا یک فرد نزدیک قربانی می باشد؛ به عنوان مثال یک کودک به گروگان گرفته می شود تا خواست خود را به خانواده کودک اعمال کنند.
شرایط تحقق جرم آدم ربایی(مشاور حقوقی مشهد)
رضایت نداشتن شخص ربوده شده یکی از شرایط تحقق جرم آدم ربایی است.
این شرط را می توان مهمترین عنصر تحقق جرم آدم ربایی دانست؛ زیرا به این معنا است که عمل ربایش باید بدون رضایت شخص ربوده شده صورت گیرد و با وجود رضایت شخص ربوده شده، تحقق این جرم منتفی است.
به عنوان مثال شخصی با رضایت خود سوار اتومبیلی می شود که به مقصد خارج شهر در حرکت است و راننده در میانه راه و در بیرون از شهر، عمدا از مسیر خارج می شود و مسافر را به نقطه ای دور افتاده منتقل و او را محبوس می کند.
در این حالت از لحظه انحراف راننده از مسیر و انتقال شخص به مکانی دیگر جرم آدم ربایی محقق می شود.
در حقیقت انتقال شخص ربوده شده از محلی به محل دیگر را باید شرط دیگر وقوع جرم آدم ربایی عنوان کرد که در غیر این صورت این جرم بی معنا خواهد بود.
در جرم آدم ربایی اساسا مباشرت و همکاری مجرم در ارتکاب جرم شرط نیست و رباینده بنا به تصریح ماده ۶۲۱ کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی، می تواند این جرم را به وسیله دیگری انجام دهد؛ مانند زمانی که ربایش از سوی شخصی مجنون انجام گیرد.
در این مورد سبب، اقوی از مباشر خواهد بود و مسئولیت کیفری متوجه سبب است.
آدم ربایی جرمی عمدی است؛ بنابراین مرتکب باید قصد ربودن انسان زنده ای را برخلاف میل وی داشته باشد و با فقدان این شرط جرم آدم ربایی قابل تحقق نخواهد بود؛ مانند اینکه شخصی بدون اطلاع از اینکه شخصی در صندوق عقب اتومبیل وی محبوس است، او را به محل دیگری منتقل کند.
چگونه بفهمیم آدم ربایی رخ داده است؟
برای تحقق آدم ربایی، نیازی نیست فرد مجرم همراه و همدستی داشته باشد؛ یعنی لازم نیست رباینده شخصا قربانی را برباید حتی اگر انجام دهد، مثل اینکه فرد دیوانه ای را ترغیب کند که کودکی را برباید، مجازات فاعل جرم برای او تعیین «توسط فرد دیگری »عوامل تشدید مجازات آدم ربایی این کار را خواهد شد.
آدم ر بایی یک جرم آنی است؛ یعنی به محض اینکه رباینده فردی را می رباید، جرم محقق میشود و استمرار رفتار شرط نیست؛ لذا اگر رباینده بعد از ربودن قربانی ، او را مخفی کند، جرم دیگری تحت عنوان جرم توقیف یا مخفی کردن غیرقانونی مرتکب شده است.
آدم ربایی یک جرم عمدی است، بنابراین هر وقت کسی از وجود انسانی در صندوق عقب خودرو خود مطلع نباشد و خودرو را حرکت دهد، مرتکب جرم آدمربایی نشده است.
انگیزه مرتکب از ربودن موثر نیست، هرچند داشتن انگیزه شرافتمندانه می تواند موجب تخفیف مجازات مرتکب شود.
اگر کسی شروع به ربودن دیگری کند، اما موفق به اجرای خواسته خود نشود، به مجازات شروع به جرم آدم ربایی (یعنی ۳ تا ۵ سال حبس) محکوم می شود.
مثلا اگر شخصی که در صدد به زور سوار کردن دیگری به خودرو است، بر اثر مقاومت شخص مورد نظر نتواند به هدف خود برسد یا به محض اینکه راننده مسیر خود را به قصد ربودن مسافر تغییر دهد، با اقدام بموقع مسافر در بیرون پریدن از خودرو مواجه شود، عمل او در حد شروع به جرم تلقی می شود.
تعویق و تعلیق مجازات آدم ربایی در چه صورتی صورت می گیرد؟
در مورد جرایم تعزیری درجه شش تا هشت، دادگاه می تواند پس از احراز مجرمیت متهم، با ملاحظه وضعیت فردی، خانوادگی و اجتماعی و سوابق و اوضاع و احوالی که موجب ارتکاب جرم شده است، در صورت وجود شرایطی، صدور حکم را به مدت شش ماه تا دو سال به تعویق اندازد.
پس از گذشت مدت تعویق با توجه به میزان پایبندی مرتکب به اجرای دستورهای دادگاه، گزارش های مددکار اجتماعی و نیز ملاحظه وضعیت مرتکب، دادگاه حسب مورد به تعیین کیفر یا صدور حکم معافیت از کیفر اقدام می کند.
همچنین در جرایم تعزیری درجه سه تا هشت دادگاه می تواند در صورت وجود شرایط مقرر برای تعویق صدور حکم، اجرای تمام یا قسمتی از مجازات را از یک تا پنج سال معلق کند.
اما قانون گذار شخص مرتکب جرم آدم ربایی را مستحق استفاده از هیچ یک از این امتیازات نمی داند و در قانون آیین مجازات اسلامی تاکید می کند: در جرم آدم ربایی صدور حکم و اجرای مجازات آدم ربایان و شروع به آنها قابل تعویق و تعلیق نیست.
شروع به آدم ربایی(مشاور حقوقی مشهد)
اگر شخصی شروع به آدم ربایی کند یعنی قصد ارتکاب جرم کرده و شروع به اجرای آن کند اما جرم بنا به دلایلی اتفاق نیفتد به استناد ماده ۱۲۲ قانون مجازات اسلامی در باب شروع به جرم مجازات می شود و بر اساس تبصره ماده ۶۲۱ کتاب تعزیرات این قانون نیز به سه تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد.
بر اساس ماده ۱۲۲، هر کس قصد ارتکاب جرمی کرده و شروع به اجرای آن کند اما به واسطه عامل خارج از اراده او قصدش معلق بماند، به شرح زیر مجازات می شود:
- در جرایمی که مجازات قانونی آنها سلب حیات، حبس دایم یا حبس تعزیری درجه یک تا سه است به حبس تعزیری درجه چهار.
- در جرایمی که مجازات قانونی آنها قطع عضو یا حبس تعزیری درجه چهار است به حبس تعزیری درجه پنج.
- در جرایمی که مجازات قانونی آنها شلاق حدی یا حبس تعزیری درجه پنج است، به حبس تعزیری یا شلاق یا جزای نقدی درجه ۶.
تبصره: هرگاه رفتار ارتکابی، ارتباط مستقیم با ارتکاب جرم داشته اما به جهات مادی که مرتکب از آنها بی اطلاع است، وقوع جرم غیرممکن باشد، اقدام انجام شده در حکم شروع به جرم است.
اثبات جرم آدم ربایی از طریق تحقق عناصر تشکیل دهنده جرم صورت می گیرد که در زیر به آن اشاره می کنیم:
عنصر قانونی:
قانون گذار در ماده ۶۲۱ و۶۳۱ قانون مجازات اسلامی و ماده واحده قانون تشدید مجازات رانندگان متخلف مصوب ۱۳۳۵عمل آدم ربایی را جرم انگاری کرده است و ماده ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی تاکید می کند، هرکس به قصد مطالبه وجه یا مال یا به قصد انتقام یا به هر منظور دیگر به عنف یا تهدید یا حیله یا به هر نحو دیگر شخصا” یا توسط دیگری شخصی را برباید یا مخفی کند به حبس از پنج سال تا پانزده سال محکوم خواهد شد.
همچنین ماده ۶۳۱ قانون مجازات اسلامی در مورد نوزادربایی، مخفی یا تعویض کردن اطفال این گونه می گوید که هر کس طفلی را که تازه متولد شده است برباید یا مخفی کند یا او را به جای طفل دیگری یا متعلق به زن دیگری غیر از مادر طفل قلمداد نماید به شش ماه تا سه سال حبس محکوم خواهد شد.
عنصر مادی:
عمل ربودن افراد به عنف یا تهدید یا حیله یا به هر نحو دیگر عنصر مادی جرم آدم ربایی محسوب می شود، یعنی ربودن شخص عبارت از منتقل کردن او از جایی به جای دیگر بدون رضای او است بنابراین جابه جایی و تغییر مکان مفهوم اصلی « ربودن » است.
در ماده ۶۳۱ قانون مجازات اسلامی عمل ربودن و مخفی کردن طفل و تعویض کردن اطفال عنصر مادی این جرم تلقی می شود.
عنصر معنوی:
جرم آدم ربایی در صورتی محقق می شود که علاوه بر عنصر قانونی و مادی،عنصر روانی و معنوی را دارا باشد؛ یعنی شخص باید سوءنیت و قصد مجرمانه برای ارتکاب جرم را داشته باشد و در غیر اینصورت جرم فوق محقق نخواهد شد و انگیزه مرتکب جرم در عدم مسئولیت او بی تاثیر خوهد بود و مرتکب با هر انگیزه ای اعم از مطالبه وجه یا مال یا به قصد انتقام یا به هر منظور دیگر مرتکب آدم ربایی شود، مجازات خواهد شد که البته وجود انگیزه شرافتمندانه می تواند یکی از جهات مخففه موضوع ماده ۲۲ قانون مجازات اسلامی باشد و قاضی دادگاه میزان مجازات را تخفیف دهد.
زنا از طریق ربایش
زنا از طریق اغفال و فریب دادن دختر نابالغ یا از طریق ربایش، تهدید و یا ترساندن زن اگر چه موجب تسلیم شدن او شود، در حکم زنای به عنف است. مستند به بند (ت) ماده ۲۲۴ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ حد زنا در زنای به عنف از سوی زانی، اعدام زانی است.
مجازات ربودن نوزاد چیست؟
مطابق ماده ۶۳۱ کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی، هر کس طفلی را که تازه متولد شده است، بدزدد یا مخفی کند یا او را به جای طفل دیگری یا متعلق به زن دیگری غیر از مادر طفل قلمداد کند، به ۶ ماه تا ۳ سال حبس محکوم خواهد شد و چنانچه احراز شود که طفل مزبور مرده بوده است، مرتکب به ۱۰۰ هزار تا ۵۰۰ هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.
مجازات مخفی کردن اموات
هر کس بدون رعایت نظامات مربوط به دفن اموات، جنازه ای را دفن کند یا سبب دفن آن شود یا آن را مخفی کند، به جزای نقدی از ۱۰۰ هزار تا ۱ میلیون ریال محکوم خواهد شد.
طبق ماده ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی، مجازات آدم ربایی پنج سال تا پانزده سال حبس در نظر گرفته شده است و مجازات نوزادربایی طبق ماده ۶۳۱ قانون مجازات اسلامی شش ماه تا سه سال حبس در نظر گرفته شده است و در صورتی که معلوم شود طفل ربوده شده مرده بوده مرتکب به یکصد هزار تا پانصد هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.
معاونت در آدم ربایی:
هرگاه کسی با علم و عمده وسایل ارتکاب جرم آدم ربایی و نوزاد ربایی را تهیه کند و یا افراد را به ارتکاب جرم فوق تحریک یا ترغیب یا تهدید یا تطمیع نماید و یا به هر طریق دیگر وقوع جرم را تسهیل کند به استناد ماده ۴۳ قانون مجازات اسلامی معاون در جرم شناخته شده و مجازات معاون طبق ماده ۷۲۶ قانون مجازات اسلامی حداقل مجازات مقرر در قانون برای همان جرم می باشد که در مورد جرم آدم ربایی پنج سال و نوزادربایی شش ماه حبس پیش بینی شده است.
کیفیات تشدید مجازات در جرم آدم ربایی:
طبق ماده ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی در صورتی که سن ربوده شده کمتر از ۱۵ سال باشد یا ربودن با وسیله نقلیه انجام گیرد یا به ربوده شده آسیب جسمی یا حیثیتی وارد شود مرتکب به حداکثر مجازات تعیین شده محکوم خواهد شد.
شروع به آدم ربایی:
اگر شخصی شروع به آدم ربایی کند یعنی قصد ارتکاب جرم کند و شروع به اجرای آن نماید اما جرم بنا به دلایلی اتفاق نیفتد به استناد ماده ۴۱ و تبصره ماده ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی به سه تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد.
دادگاه صالح برای رسیدگی به جرم آدم ربایی
رسیدگی به جرم آدم ربایی در صلاحیت دادگاه عمومی جزایی می باشد.
چنان چه فردی متهم به ارتکاب چند جرم از درجات مختلف باشد، دادگاهی به اتهام او رسیدگی می کند که صلاحیت رسیدگی به مهم ترین جرم را دارد.
در صورتی که یکی از اتهامات از جمله جرایمی باشد که رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاه کیفری استان باشد، این دادگاه باید به اتهامات دیگر او که در صلاحیت دادگاه عمومی است نیز رسیدگی نماید.
آیا دفاع در مقابل آدم ربایان جرم است؟
دفاع در مقابل آدم ربایان جرم نیست لازم است بدانید ماده ۶۲۹ قانون مجازات اسلامی، دفاع در مقابل آدم ربایی را یکی از موارد ممتاز دفاع مشروع دانسته که این دفاع، ممکن است تا حد قتل آدم ربا ادامه یابد، بدون این که مسؤولیتی متوجه دفاع کننده باشد، زیرا به این نکته در ماده ۶۲۹ قانون مجازات اشاره شده است:
«در موارد ذیل قتل عمدی به شرط آنکه دفاع متوقف به قتل باشد مجازات نخواھد داشت:…؛ دفاع در مقابل کسی که در صدد سرقت و ربودن انسان یا مال او برآید.»
اصولا دفاع به شکل ارتکاب قتل در مقابل حملهای که برای ربودن انسان صورت می گیرد تناسب ندارد؛ اما قانون گذار، این تناسب را لازم ندانسته و به ھمین جھت است که این عمل جزو موارد ممتاز دفاع مشروع به حساب می آید.
اگر ربوده شده رضایت داد؟ یادتان باشد حتی اگر ربوده شده رضایت دھد، مجازات آدم ربایی تا ۱۵ سال حبس است و اگر جرم دیگری ھم مرتکب شده باشد مجازات مستقل آن جرم ھم در مجازات اصلی لحاظ می شود؛ و رضایت فرد ربوده شده فقط شامل تخفیف در مجازات خواھد شد.
البته اگر شرایط تخفیف مھیا باشد. معاونت در آدم ربایی ھم مجازات دارد. در شرایطی که عملا معاونت در جرمی در قانون تصریح نشده باشد، اعمال حداقل مجازات برای آن در نظر گرفته می شود که ۵ سال است.
اما این نکته را باید در نظر داشت که صرف نظر از ماده ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی، اگر فرد رباینده یا معاون وی، مرتکب جرم دیگری نیز بشود از باب تعدی مادی جرم مجازات خواھد شد.
برای مثال اگر رباینده ھم فردی را برباید و ھم اموال او را سرقت کند، علاوه بر مجازات آدم ربایی، به مجازات سرقت نیز محکوم خواھد شد.
راه حل چیست؟
اولین قدم در تله انداختن آدم ربایان، مراجعه به دادسرا و تقدیم شکواییه است.
بعد از انجام این کار باید منتظر انجام تشریفات و تحت تعقیب قرار گرفتن رباینده از سوی دادسرا باشید.
بعد از آن نیز نامه ای به شما داده می شود تا آن را به کلانتری محل ببرید تا از طریق آن بتوان استعلام ھای تلفن ھمراه را از مخابرات گرفت.
در این مدت زمان، دادسرا شھادت شھود را جمع آوری خواھد کرد و ماموران کلانتری به عنوان ضابطان دادگستری تحقیقات را آغاز می کنند.
در صورتی که پس از انجام تحقیقات یقین حاصل شود که رباینده کیست، مکان او شناسایی شده، دستگیر می شود و به اشد مجازات خواھد رسید.
آدمربایی به معنای سلب آزادی تن است و به انتقال یک شخص بدون رضایت او از محلی به محل دیگر با استفاده از زور، تهدید یا فریفتن گفته میشود.
در تعریفی دیگر می‌توان گفت که آدمربایی به معنای سلب آزادی تن دیگری بدون رضایت او و با قصد نامشروع از راه جابجایی از محلی به محل دیگر است.
عناصر جرم آدمربایی
عنصر مادی
- موضوع جرم آدمربایی ساده: انسان زنده که حداقل ۱۵ سال داشته باشد که در غیر این صورت ممکن است مشمول آدمربایی مشدد یا دزدیدن طفل تازه متولدشده یا مخفی کردن اموات قرار گیرد.
- رفتار مجرمانه: انتقال جسم مجنی‌علیه از محلی به محل دیگر با زور و تهدید و حیله؛ به‌طوری که مجنی‌علیه اراده‌ای از خود نداشته باشد.
- مرتکب و شکل ارتکاب: هر کسی میتواند باشد که به صورت مباشرت یا مداخله و به طور غیرمستقیم قابل تحقق است که بحث مباشرت، شرکت و معاونت مطرح میشود.
- رضایت نداشتن مجنی‌علیه، شرط لازم است و بدون آن جرم محقق نمی‌شود.
- نتیجه مجرمانه: درست است که در ماده ۶۲۱ کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی از نتیجه حرفی به میان نیامده اما آدمربایی از جرایم مقید بوده و نتیجه آن نیز سلب آزادی از فرد ربوده‌شده است.
عنصر معنوی
- سوءنیت عام: مرتکب علاوه بر علم به موضوع جرم و وصف آن یعنی انسان زنده باید در انجام عمل عامل هم باشد و علم و آگاهی مرتکب به عدم رضایت بزه دیده شرط نیست این جرم مطلق است و نیازی به سوء نیت خاص ندارد و مفروض است پس ربودن انسان زنده که در حال خواب یا بیهوشی است مشمول این حکم میباشد.
- انگیزه مرتکب: به طور معمول، مقنن انگیزه را به عنوان یکی از اجزای تشکیل‌دهنده عنصر روانی جرایم به‌شمار نمی‌آورد و داشتن انگیزه شرافتمندانه در جرایم تعزیری و بازدارنده از جهات مخففه محسوب میشود. با این وجود انگیزه یکی از اجزای عنصر معنوی جرم آدمربایی محسوب میشود.
- هر چند مقنن در ماده ۶۲۱ کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی، واژه قصد را بکار برده است ولی این واژه بر انگیزه دلالت می‌کند و دلالت بر سوء نیت خاص ندارد.
فرد آدم‌ربا باید عمد در ربودن فرد داشته باشد و با توجه به اینکه نتیجه جرم آدمربایی از عمل مرتکب منفک نیست؛ بنابراین سوءنیت خاص در سوءنیت عام مرتکب مستتر است و کسی که قصد ربودن دیگری را دارد، در ضمن قصد سلب آزادی او را نیز دارد.
عنصر قانونی
عنصر قانونی این جرم نیز ماده ۶۲۱ کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی است که بر اساس این ماده، هرکس به قصد مطالبه وجه یا مال یا به قصد انتقام یا به هر منظور دیگر به عنف یا تهدید یا حیله یا به هر نحو دیگر شخصا یا توسط دیگری شخصی را برباید یا مخفی کند، به حبس از ۵ تا ۱۵ سال محکوم خواهد شد.
در صورتی که سن مجنی‌علیه کمتر از ۱۵ سال تمام باشد یا ربودن توسط وسایل نقلیه انجام پذیرد یا به مجنی‌علیه آسیب جسمی یا حیثیتی وارد شود، مرتکب به حداکثر مجازات تعیین‌شده محکوم خواهد شد و در صورت ارتکاب جرایم دیگر به مجازات آن جرم نیز محکوم میشود.
شرایط تحقق جرم آدمربایی
رضایت نداشتن شخص ربوده‌شده یکی از شرایط تحقق جرم آدمربایی است.
این شرط را می‌توان مهمترین عنصر تحقق جرم آدمربایی دانست؛ زیرا به این معنا است که عمل ربایش باید بدون رضایت شخص ربوده‌شده صورت گیرد و با وجود رضایت شخص ربوده شده، تحقق این جرم منتفی است.
به عنوان مثال شخصی با رضایت خود سوار اتومبیلی میشود که به مقصد خارج شهر در حرکت است و راننده در میانه راه و در بیرون از شهر، عمدا از مسیر خارج میشود و مسافر را به نقطه‌ای دور افتاده منتقل و او را محبوس می‌کند.
در این حالت از لحظه انحراف راننده از مسیر و انتقال شخص به مکانی دیگر جرم آدمربایی محقق میشود.
در حقیقت انتقال شخص ربوده‌شده از محلی به محل دیگر را باید شرط دیگر وقوع جرم آدمربایی عنوان کرد که در غیر این صورت این جرم بی‌معنا خواهد بود.
در جرم آدمربایی اساسا مباشرت و همکاری مجرم در ارتکاب جرم شرط نیست و رباینده بنا به تصریح ماده ۶۲۱ کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی، میتواند این جرم را به وسیله دیگری انجام دهد؛ مانند زمانی که ربایش از سوی شخصی مجنون انجام گیرد.
در این مورد سبب، اقوی از مباشر خواهد بود و مسئولیت کیفری متوجه سبب است.
آدمربایی جرمی عمدی است؛ بنابراین مرتکب باید قصد ربودن انسان زنده‌ای را برخلاف میل وی داشته باشد و با فقدان این شرط جرم آدمربایی قابل تحقق نخواهد بود، مانند اینکه شخصی بدون اطلاع از اینکه شخصی در صندوق عقب اتومبیل وی محبوس است، او را به محل دیگری منتقل کند.
- سن مجنی‌علیه کمتر از ۱۵ سال تمام باشد.
- ربودن با وسیله نقلیه باشد که اطلاق وسیله نقلیه در این مورد، شامل وسایل نقلیه غیرموتوری مانند دوچرخه نیز میشود.
- رساندن آسیب جسمی به مجنی‌علیه. در اینجا باید گفت که آسیب شامل آسیب‌های روحی و روانی در مجنی‌علیه نیز میشود.
- رساندن آسیب حیثیتی به مجنی‌علیه. این فرض در صورتی مطرح میشود که بزه‌دیده مؤنث یا پسربچه زیبا باشد. در غیر این صورت، این موضوع باید از طرف مجنی‌علیه ثابت شود.
صور خاص آدمربایی
- ربودن طفل تازه متولد شده بر اساس ماده ۶۳۱ کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی:
بر اساس این ماده، هر کس طفلی را که تازه متولد شده است، بدزدد یا مخفی کند یا او را به جای طفل دیگری یا متعلق به زن دیگری غیر از مادر طفل قلمداد کند، به ۶ ماه تا ۳ سال حبس محکوم خواهدشد و چنانچه احراز شود که طفل مزبور مرده بوده است، مرتکب به یکصد هزار تا ۵۰۰ هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.
- مخفی کردن اموات بر اساس ماده ۶۳۵ کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی:
بر اساس این ماده، هرکس بدون رعایت نظامات مربوط به دفن اموات، جنازه‌ای را دفن کند یا سبب دفن آن شود یا آن را مخفی کند، به جزای نقدی از یکصد هزار تا یک میلیون ریال محکوم خواهد شد.
- مخفی کردن مجرم
- ربودن اتباع ایرانی:
قانون تشدید مقابله با اقدامات تروریستی دولت آمریکا مصوب ۱۰ آبان سال ۱۳۶۸٫
مختصات جرم آدمربایی
جرم آدمربایی از جرایم آنی به شمار می‌رود.
در تعریف جرم آنی باید گفت هنگامی که عنصر مادی جرم در یک لحظه واقع شود، جرم آنی به وقوع پیوسته است؛ مانند قتل، سرقت، ازدواج مجدد بـدون اجازه دادگاه در شرایطی که قانونا جـرم تلقی شود (به این دلیل که در لحظه انعقاد عقد، نکاح دوم تحقق می‌یابد)، ساخت خانه بدون مجوز قانونی (که با کار گذاشتن اولین سنگ بنا واقع میشود) یا نصب آگهی در محل‌های ممنوع با ضمانت اجرای کیفری.
- مقید به نتیجه است.
- از جرایم غیر قابل گذشت محسوب میشود.
- مجازات این جرم غیر قابل تعلیق است.
مجازات جرم آدمربایی
طبق ماده ۶۲۱ کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی، مجازات جرم آدمربایی ساده، حبس از ۵ تا ۱۵ سال است و در صورتی که سن مجنی‌علیه کمتر از ۱۵ سال یا ربودن با استفاده از وسیله نقلیه باشد یا به مجنی‌علیه آسیب جسمی یا حیثیتی وارد شود، مرتکب به حداکثر مجازات یعنی ۱۵ سال حبس محکوم خواهد شد و در صورت ارتکاب جرایم دیگر به مجازات آن جرم نیز محکوم میشود.
آدمربایی و گروگان‌گیری
جرم آدمربایی و گروگان‌گیری دو مصداق از جرایم علیه اشخاص هستند که آزادی تن را مورد تعرض قرار داده و موجبات سلب آزادی تن را فراهم می‌کنند.
این جرایم علاوه بر اینکه آزادی تن اشخاص را سلب می‌کنند، در اغلب اوقات صدمات بدنی (ضرب و جرح و قتل) و صدمات حیثیتی (ریختن آبرو، شرف و هتک ناموس) بر افراد وارد می‌کنند که غیر قابل جبران است و غالبا با نوعی عنف، تهدید و اجبار یا حیله و نیرنگ با انگیزه‌های سوء همراه هستند.
تفاوت بازداشت غیرقانونی با آدمربایی
- فاعل جرم بازداشت غیرقانونی، مقامات قضایی و ماموران ذی‌صلاح هستند اما آدمربایی توسط افراد عادی صورت می‌گیرد.
- جرم بازداشت غیرقانونی از طریق صدور دستور و قرار صورت می‌گیرد اما آدمربایی از طریق انجام فعل مادی ربودن انجام میشود.
- ممکن است صدور دستور بازداشت، به دلیل در دسترس نبودن متهم یا گذاشتن وثیقه توسط او، به بازداشت متهم منتهی نشود اما جرم آدمربایی اینگونه نیست.
- آدمربایی به صورت مخفیانه انجام میشود اما بازداشت به صورت اداری و علنی.
معاونت در آدمربایی
ماده ۱۲۶ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲، معاونت در جرم را به طور کلی تعریف کرده است. بر اساس این ماده، اشخاص زیر معاون جرم محسوب می‌شوند:
- هر کس، دیگری را ترغیب، تهدید، تطمیع یا تحریک به ارتکاب جرم کند یا با دسیسه یا فریب یا سوءاستفاده از قدرت، موجب وقوع جرم شود.
- هر کس وسایل ارتکاب جرم را بسازد یا تهیه کند یا طریق ارتکاب جرم را به مرتکب ارایه دهد.
- هرکس وقوع جرم را تسهیل کند.
تبصره- برای تحقق معاونت در جرم، وحدت قصد و تقدم یا اقتران زمانی (هم‌زمان بودن) بین رفتار معاون و مرتکب جرم شرط است.
چنانچه فاعل اصلی جرم، جرمی شدیدتر از آنچه مقصود معاون بوده است، مرتکب شود، معاون به مجازات معاونت در جرم خفیف‌تر محکوم می شود. با توجه به تعریف قانونگذار از معاون در جرم، می‌توان معاونت در آدمربایی را نیز اینگونه تعریف کرد:
هر گاه کسی با علم و عمد، وسایل ارتکاب جرم آدمربایی و نوزادربایی را تهیه کرده یا افراد را به ارتکاب جرم فوق تحریک یا ترغیب یا تهدید یا تطمیع کند یا به هر طریق دیگر وقوع جرم را تسهیل کند، معاون در جرم شناخته شده و مجازات او حداقل مجازات مقرر در قانون برای همان جرم است که برای جرم آدمربایی ۵ سال و نوزادربایی ۶ ماه حبس پیش‌بینی شده است.
شروع به آدمربایی
اگر شخصی شروع به آدمربایی کند یعنی قصد ارتکاب جرم کرده و شروع به اجرای آن کند اما جرم بنا به دلایلی اتفاق نیفتد به استناد ماده ۱۲۲ قانون مجازات اسلامی در باب شروع به جرم مجازات میشود و بر اساس تبصره ماده ۶۲۱ کتاب تعزیرات این قانون نیز به سه تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد.
بر اساس ماده ۱۲۲، هر کس قصد ارتکاب جرمی کرده و شروع به اجرای آن کند اما به واسطه عامل خارج از اراده او قصدش معلق بماند، به شرح زیر مجازات می شود:
- در جرایمی که مجازات قانونی آنها سلب حیات، حبس دایم یا حبس تعزیری درجه یک تا سه است به حبس تعزیری درجه چهار.
- در جرایمی که مجازات قانونی آنها قطع عضو یا حبس تعزیری درجه چهار است به حبس تعزیری درجه پنج.
- در جرایمی که مجازات قانونی آنها شلاق حدی یا حبس تعزیری درجه پنج است، به حبس تعزیری یا شلاق یا جزای نقدی درجه ۶٫
تبصره- هرگاه رفتار ارتکابی، ارتباط مستقیم با ارتکاب جرم داشته اما به جهات مادی که مرتکب از آنها بی‌اطلاع است، وقوع جرم غیرممکن باشد، اقدام انجام‌شده در حکم شروع به جرم است.
شروع به آدم ربایی
در تبصره ماده ۶۲۱ مجازات شروع به آدم ربایی نیز تعیین شده بود که سه تا پنج سال در نظر گرفته شده بود ولی طبق قانون جدید کاهش مجازات حبس های تعزیری مجازات شروع در تبصره نسخ شد و شروع طبق قواعد عام شروع یعنی ماده ۱۲۲ قانون مجازات اسلامی عمل می شود.
یعنی مجازات آن حبس درجه پنج یعنی دو تا پنج سال در صورتی که با قصد این کار را انجام داده باشد محکوم می شود و در صورتی که قصد مطالبه وجه و انتقام نداشته یا حیله و عنف هم نباشد.
به حبس تعزیری یا شلاق یا جزای نقدی درجه شش که عبارت است از:
- حبس بیش از شش ماه تا دو سال.
- جزای نقدی بیش از بیست میلیون (۲۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا هشتاد میلیون (۸۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال.
- شلاق از سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه.
شرایطی که باعث تشدید مجازات آدم ربایی می گردد چیست؟
- اگر سن شخصی که ربوده شده از ۱۵ سال کمتر باشد.
- ربوده شدن شخص توسط وسایل نقلیه چه موتوری و چه غیر موتوری باشد.
- آسیب زدن به فرد ربوده شده چه از نظر جسمی و چه از نظر روحی.
- اگر فرد ربوده شده دچار آسیب حیثیتی گردد که این موضوع در مورد زنان و کودکان ربوده شده میباشد و اگر غیر از این باشد باید توسط شخص ثابت گردد.
بنا بر آنچه که در این نوشتار بدان پرداختیم جرم آدم ربایی از جمله جرایم بسیار مهم کیفری میباشد.
از این جهت اتخاذ وکیل حاذق میتواند به شما در این زمینه کمک شایانی نماید؛ زیرا در جرایم کیفری، مجازات های اتخاذی برای مجرم در اکثر مواقع حبس است و میتواند در صورت بی دقتی برای متهم بسیار گران تمام شود؛ بنابراین به شما توصیه میکنیم در این راستا پیش از هر اقدام دیگری با وکیل دادگستری جرم آدم ربایی مشورت کنید.
